Granica Polski na terenie Tatr

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zmieniała się granica naszego kraju przebiegająca przez Tatry i podtatrzańskie miejscowości. 30 listopada 1938 roku wojska polskie wkroczyły do Jaworzyny Tatrzańskiej, Podspadów i Zdziaru.

29 i 30 września 1938 roku odbyła się konferencja monachijska, na której zawarto układ pomiędzy hitlerowskimi Niemcami, faszystowskimi Włochami, Francją oraz Anglią, na mocy którego wymuszono zrzeczenie się przez Czechosłowację Kraju Sudetów na rzecz III Rzeszy. Opuszczona przez sojuszników ČSR znalazła się także na celowniku rządu polskiego. 2 października nasze wojska zajęły Zaolzie, a dwa miesiące później zainteresowano się także Podtatrzem.

30 listopada 1938 roku wymuszono na Czechosłowacji podpisanie w Zakopanem protokołu o delimitacji granic, na mocy którego Polska przejęła kontrolę nad Jaworzyną i sąsiednimi Podspadami. Oznaczało to likwidację granicy na Łysej Polanie i przesunięcie jej w rejon wsi Żdziar. Wraz z podtatrzańskimi miejscowościami Polska zagarnęła solidny kawałek Tatr. Nową granicę poprowadzono od Rysów główną granią przez Ganek, Zadni Gerlach, Małą Wysoką, Jaworowy Szczyt, Lodowy Szczyt, Baranie Rogi, Jagnięcy Szczyt aż do Płaczliwej Skały, skąd po bocznej grani do Ździaru. Oznaczało to, że Polsce przypadła tak duża część Tatr, jak nigdy wcześniej, a najwyższym szczytem naszego kraju został Lodowy (2627 m).

Radość z przesunięcia granicy, jak wiemy, nie trwała jednak długo. Wkrótce nastąpiła tragedia kampanii wrześniowej, w czasie której sprzymierzone z Hitlerem wojska słowackie wkroczyły do Zakopanego. Na mocy układów sojuszniczych Słowacy na powrót uzyskali kontrolę nad Spiszem i Orawą.

Po II wojnie światowej zarówno Polska, jak i Czechosłowacja znalazły się w radzieckiej strefie wpływów. Na rozwiązanie konfliktu granicznego naciskała Moskwa, toteż od razu podjęto negocjacje. Strona polska próbowała bronić swoich praw do Jaworzyny i okolicznych szczytów (po Polski Grzebień), jednakże ostatecznie zdecydowano przywróceniu granicy sprzed 1938 r. i taki jej kształt utrzymał się do dziś.