Pierwsza pomoc przy skręceniu kostki w górach
Skręcenie powstaje, kiedy dochodzi do ruchu przekraczającego zakres fizjologiczny stawu. Okoliczności sprzyjające to przede wszystkim złe ułożenie stopy względem podłoża przy jednoczesnym intensywnym obciążeniu (skok, szybki chód). Skręceniu najczęściej ulegają: staw skokowy, kolano i nadgarstek. Uszkodzone mogą zostać wiązadła, torebki stawowe lub chrząstki. W przypadku skręcenia może pojawić się wewnętrzny krwiak.
Poszkodowany, który dozna takiego urazu, będzie skarżył się na ostry ból przy próbach poruszania się oraz przy dotyku. Skręcony staw może być siny, co będzie wskazywać na wytworzenie się krwiaka, oraz spuchnięty. Często zaobserwować można zniekształcony obrys w obrębie obrzęku, a także poczuć ocieplenie danego miejsca. Skręcenie nie zawsze wymaga pomocy lekarza, jednak nigdy nie zaszkodzi, gdy specjalista obejrzy staw i zdecyduje o sposobie dalszego leczenia i rekonwalescencji.
W terenie górskim lekarza najczęściej nie ma jednak na miejscu. Ze względu na ostry ból, poszkodowani często wzywają pomoc TOPR. Pierwsza pomoc, jaką należy udzielić osobie, która doznała skręcenia stawu, opiera się o następujące kroki:
- ze skręconego stawu należy usunąć wszystkie rzeczy, które się na nim znajdują (but, ewentualna biżuteria, ubranie);
- kończyna powinna znajdować się w takim położeniu, które minimalizuje odczuwany przez poszkodowanego ból, w miarę możliwości uniesiona powyżej poziomu serca w celu zapobiegania dalszemu rozwojowi obrzęku;
- następnie należy obłożyć staw lodem. W terenie górskim nie zawsze istnieje taka możliwość. Latem, kiedy śniegi już stopnieją, skręcony staw można obłożyć gazą lub nawet chusteczką schłodzoną zimną wodą (pochodzącą np. ze stawu);
- w miarę możliwości należy zastosować maść przeciwbólową, przeciwobrzękową;
- kolejnym, jakże ważnym krokiem jest usztywnienie stawu bandażem elastycznym lub opaską (nie zbyt ściśle – kontrolować ucisk, tętno i czucie wraz z rozwojem obrzęku).
Poruszanie uszkodzonym stawem powinno być w jak największym stopniu ograniczone przez kolejne kilka tygodni. W razie braku ustąpienia bólu – uraz ponownie obejrzeć powinien lekarz specjalista.
