Czym jest melanizm?
Zwierzęta Tatr w szczególny sposób dostosowują się do nietypowych warunków, jakie panują w górach. Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego większość wiewiórek które spotykasz przy szlaku nie jest ruda, ale niemal czarna? To przez melanizm, specyficzne ciemne zabarwienie skóry lub jej wytworów wynikające ze zwiększonej zawartości ciemnego pigmentu – melaniny – w komórkach barwnikowych. Zjawisko to występuje zarówno jako forma adaptacji do środowiska (na przykład wysokogórskiego), jak i zaburzenie chorobowe, przeciwieństwo albinizmu.
Melanizm umożliwia tatrzańskim zwierzętom większe pochłanianie ciepła słonecznego i wolniejszy proces jego wytracania. Typowa pogoda w Tatrach to słoneczny początek dnia, narastające zachmurzenie i wieczorny chłód. Ciemne zabarwienie jest odpowiedzią natury na te specyficzne warunki pogodowe. Wprawny obserwator może na przykład zauważyć, że w słonecznych momentach nad ukwieconymi łąkami na halach fruwa kilkanaście motyli o ciemnych skrzydłach. Kiedy tylko ta sama łąka znajdzie się w cieniu, ruch większości owadów zamiera. Motyle ukrywają się wśród traw i składając skrzydła chronią się przed powiewem zimnego wiatru.
Zwierzęta, które przystosowały się do warunków górskich za sprawą melanizmu, w zimnym klimacie pogodowym mogą absorbować promieniowanie słoneczne i regulować ciepłotę swojego ciała bez trwonienia energii. Co więcej, badania innych zwierząt z melanizmem wykazały genetyczne powiązania między stopniem melanizmu a silniejszymi systemami odpornościowymi, co w efekcie daje zwierzętom lepszą odporność na choroby.
Cechy przystosowawcze
Część zwierząt żyjących w górach wysokich wykształciło cechy przystosowawcze umożliwiające przetrwanie w tych warunkach, a melanizm jest tylko jedną z nich. Dla przykładu, u znacznej części owadów obserwujemy dłuższy okres rozwojowy, zjawisko jajożyworodności, występowanie form o zredukowanych skrzydłach lub w ogóle bezskrzydłowych, przystosowanie niektórych gatunków nocnych (ćmy) do żerowania w dzień. Jeżeli zwrócimy naszą uwagę na tatrzańskie motyle, zauważymy lekkie zwężenie skrzydeł i zwiększone owłosienie ciała.
