UWAGA! WIĘKSZOŚC TRASY NIEDOSTĘPNA DLA TURYSTÓW OD 1 LISTOPADA DO 31 MAJA!
ŁYSA POLANA
Wysokość: 971 m n.p.m.
Łysa Polana (słow. Lysá poľana) to duża polana położona w Dolinie Białki w Tatrach Wysokich. Miejsce to zlokalizowane jest nad rzeką Białką, w punkcie, w którym od Drogi Oswalda Balzera, wiodącej na Palenicę Białczańską, odgałęzia się słowacka Droga Wolności w kierunku miasta Wysokie Tatry (słow. Vysoké Tatry). Tutejsze budynki graniczne pamiętały dwudziestolecie międzywojenne, kiedy to stosunki pomiędzy Polską a Czechosłowacją były szczególnie napięte, a jedną z osi konfliktu stanowił rejon Jaworzyny Tatrzańskiej. Później znajdowało się tu przejście graniczne, przez które – mimo sprzeciwu ekologów – mogły przejeżdżać także ciężarówki. Po wejściu Polski i Słowacji do strefy Schengen szlabany zlikwidowano, a pozwolenie na przejazd dla dużych pojazdów ograniczono do masy 7,5 tony. W 2019 roku budynki graniczne zostały zburzone. W pobliżu znajduje się parking oraz słowacka pętla, skąd kilka razy dziennie odjeżdżają autobusy w kierunku Popradu i Starego Smokowca. Miejsce to jest punktem wypadowym w malowniczą i bardzo długą Dolinę Białej Wody, dokąd prowadzi niebieski szlak. Dalej można się udać na Rohatkę lub na przełęcz Polski Grzebień i stamtąd na Małą Wysoką. Okolica jest także popularna wśród taterników, którzy raz po razie próbują wspiąć się na Młynarza lub w okolice Ganku i Żelaznych Wrót.
Dalsza podróż --> na Rohatkę (5 h 30 min)
Z Łysej Polany wyruszamy niebieskim szlakiem. Szeroka droga wchodzi w las i wiedzie równolegle do brzegu Białki, której korytem biegnie granica polsko-słowacka. Po około 45 minutach docieramy do polany Biała Woda, gdzie znajdują się ławki dla turystów i leśniczówka TANAP-u. Dalej droga łagodnie wznosi się pomiędzy skałami. Przechodzimy przez most i wchodzimy w Dolinę Białej Wody. Przechodzimy przez kolejny mostek, a dalej mijamy częściowo już zarośniętą Polanę pod Upłazki. Zaczynają się ukazywać coraz szersze widoki. Po około 2 h 20 min docieramy do Polany pod Wysoką. Nasza droga zwęża się i zagłębia w las. Mijamy Litworowy Staw, docierając za jakiś czas coraz stromsza ścieżką do Zmarzłego Stawu pod Polskim Grzebieniem. Droga wznosi się wzdłuż jego północno-zachodniego brzegu. Na rozwidleniu nie zmieniamy koloru szlaku. Znaki niebieskie wiodą nas najpierw nieco w dół, później ścieżka wznosi się trawersem po usypiskach piargów i złomów pod ścianami Małej Wysokiej. Następnie zakosami podchodzimy do żlebu i idziemy jego dnem, a później po skałach jego lewą stroną. Kolejny fragment szlaku jest ubezpieczony długim łańcuchem. Docieramy do żlebku, który doprowadza nas na przełęcz.
ROHATKA
Wysokość: 2288 m n.p.m.
Rohatka (słow. Prielom) to bardzo wąska przełęcz położona na głównej grani Tatr, pomiędzy Małą Wysoką a Dziką Turnią. Wznosi się pomiędzy Doliną Staroleśną a Doliną Świstową, stanowiącą górne piętro Doliny Białej Wody. Strome i eksponowane przejście przez przełęcz znane było od dawna. Jeszcze w czasach Monarchii Austro-Węgierskiej poprowadzono tędy szlak ubezpieczony łańcuchami. Do dziś możliwe jest dojście zarówno z Białej Wody, jak i spod Schroniska Zbójnickiego (z obydwu stron niebieski szlak). Pod przełęczą często bardzo długo zalegają płaty twardego śniegu. Polska nazwa pochodzi od węgierskiego słowa „rovátka”, oznaczającego wcięcie bądź karb.
Dalsza podróż --> do Zbójnickiej Chaty (1 h 15 min)
Schodzimy z przełęczy po stromych skałach Turni nad Rohatką, później po stożkach piargowych. Docieramy do Dolinki pod Rohatką, a następnie zbliżamy się do Zbójnickich Stawów. Stąd po około 10 minutach docieramy do schroniska.
ZBÓJNICKA CHATA
Wysokość: 1960 m n.p.m.
Zbójnicka Chata jest położona w Dolinie Staroleśnej, w słowackich Tatrach Wysokich. Schronisko jest czynne przez cały rok. Zaopatrzenie zapewniają tatrzańscy nosicze.
Zbójnicka Chata powstała w latach 1907-1908, początkowo budynek służył straży myśliwskiej. Na potrzeby ruchu turystycznego został udostępniony dopiero 2 lata później. Przez gości często nazywany był „Trupiarnią” ze względu na ascetyczne warunki panujące wewnątrz. Dzisiejszą nazwę schronisko otrzymało w 1924 roku, kiedy zostało przejęte przez Klub Czechosłowackich Turystów. Podczas II wojny światowej częstymi gośćmi byli uchodźcy: narciarze z Kieżmarku, turyści i taternicy z Polski, zaś w latach 50. i 60. opozycjoniści z Koszyc i Bratysławy.
Stopniowo rozbudowywano budynek. Duże postępy w tym zakresie poczyniono w latach 30. i 80. ubiegłego wieku. W 1998 roku Zbójnicką Chatę strawił pożar, który doprowadził do tak dużych strat, że schronisko wymagało niemal kompletnej odbudowy. Od kilku lat gospodarzem obiektu jest Mikuláš Knižka.
Schronisko dysponuje 16 miejscami noclegowymi we wspólnej sypialni na łóżkach piętrowych z pościelą (za dodatkową opłatą 8 €). Cena za nocleg dla jednej osoby wynosi 44 €. Istnieje również możliwość zamówienia noclegu ze śniadaniem (dodatkowe 60 €) lub kolacją (14 €). Dzieci do 6. roku życia płacą 50% mniej. Rezerwacji można dokonać tylko drogą mailową. Jest możliwość awaryjnego noclegu na podłodze w przypadku braku miejsc na łóżkach za 12 €. Do dyspozycji gości są kuchenka gazowa, bieżąca woda i suszarnia. W letnich miesiącach szczególną atrakcją jest taras z widokiem na dolinę, natomiast zimą czy podczas złej pogody przytulna jadalnia z kominkiem. Schroniskowy bufet czynny od 7:00 do 21:00 (napoje wydawane są do 22:00).
Zbójnicka Chata stanowi świetną bazę wypadową dla turystów, narciarzy i wspinaczy. Doświadczeni wędrowcy mogą udać się stąd także m.in. na Czerwoną Ławkę.
Dalsza podróż --> do Rainerowej Chaty (2 h)
Spod Zbójnickiej Chaty prowadzi nas nadal niebieski szlak. Mijamy Długi Staw. Z pomocą łańcucha pokonujemy dość stromy odcinek. Ścieżka zakręca i wiedzie zakosami obok Warzęchowego Stawu. Przekraczamy potok, za którym czeka nas nieco eksponowany trawers ubezpieczony 15-metrowym łańcuchem. Schodzimy dalej kolejnym zakosem i docieramy do mostka na Staroleśnym Potoku. Mijamy Staroleśną Kolebę, a ścieżka biegnie dalej podnóżem stoki Sławkowskiego Szczytu. Ten odcinek jest szczególnie obrywami skalnymi. Przez cmentarzysko leśne docieramy do rozdroża pod Rainerową Chatą.
RAINEROWA CHATA
Wysokość: 1301 m n.p.m.
Jest to najstarszy zachowany w Tatrach schron turystyczny. Johann G. Rainer zbudował go w 1856 r. z myślą o turystach, którzy przyjeżdżali tu zwiedzić Wodospady Zimnej Wody. W kamiennym, krytym gontem budynku zaczęto składować drewno, gdy obok postawiono duże schronisko. W latach 1884-1980 stało tu bowiem Schronisko pod Kozicą, zwane „Kamzikiem", które służyło turystom do 1977 r. i 13 lat później zostało rozebrane.
Rainerowa Chata, zaniedbana i bliska ruiny, w latach 1982-1983 została zabezpieczona przez TANAP. W 1997 roku Peter Petras, tragarz górski i nauczyciel z Kieżmarku, wydzierżawił budynek i przeprowadził w nim gruntowny remont. Uruchomił tam bufet ogrzewany piecem kaflowym i oświetlany lampami naftowymi. Nie oferuje noclegów, ale poza bufetem znajdują się tu także sklep z pamiątkami i muzeum nosiczów tatrzańskich. Na polanie organizowane są cykliczne imprezy. W grudniu opiekun chaty buduje szopkę ze śniegu i lodu, w czerwcu następuje otwarcie sezonu letniego, a w połowie sierpnia obchodzony jest Dzień Rainerowej Chatki.
W tym rejonie znajduje się sporo szlaków turystycznych. Niebieski wiedzie tu z Tatrzańskiej Łomnicy, zielony ze Starego Smokowca przez Smokowieckie Siodełko. Obok chaty przebiega także Magistrala Tatrzańska, prowadząca ze Smokowieckiego Siodełka obok Chaty Rainera do Schroniska Zamkovskiego i dalej do Schroniska Łomnickiego. Od Rainerowej Chaty można przejść szlakami niebieskim i zielonym nad Wodospady Zimnej Wody, a dalej żółtym – do Długiego Wodospadu.
Dalsza podróż --> na Smokowieckie Siodełko (40 min)
Na rozdrożu obieramy szlak czerwony. Wygodna i niezbyt stroma ścieżka sprowadza nas na Smokowieckie Siodełko.
SMOKOWIECKIE SIODEŁKO
Wysokość: 1285 m n.p.m.
Smokowieckie Siodełko (słow. Hrebienok) znajduje się w masywie Sławkowskiego Szczytu. Można wyjechać na niego kolejką ze Starego Smokowca w niespełna 5 min. Wagoniki kursują od 1 czerwca do 30 października w godzinach 7:30-18:30, w pozostałych miesiącach krócej. Koszt biletu kupionego na miejscu w kasie w obie strony to 13 euro, w górę 11 euro, w dół – 9 euro. Kupując przez Internet można liczyć na nieco niższe ceny. Dzieci do 6. roku życia podróżują za darmo, przewidziane są także zniżki dla uczniów, młodzieży, seniorów oraz większych grup. Kolejka powstała na początku XX wieku z myślą o sportach zimowych. Obecna kolejka zastąpiła poprzednią w 2007 roku, a każdy z dwóch wagonów zabiera 160 pasażerów.
Już w latach 20. ubiegłego stulecia Siodełko było uważane za najpopularniejszy punkt widokowy i wypadowy w Tatrach. Z platformy terenowej rozciąga się bowiem wspaniały widok na Łomnicę, Pośrednią Grań, Spisz i Niskie Tatry. W pobliżu górnej stacji kolejki znajduje się Schronisko Bilíka, a środek platformy zajmuje hotel „Hrebienok". Za nim postawiono kamień z tablicą upamiętniającą wizytę królowej brytyjskiej Elżbiety II w 2008 r. Od 2013 roku zimową atrakcją Siodełka jest świątynia z lodu. Co roku odbywa się tam także międzynarodowy konkurs rzeźby w lodzie „Tatra Ice Master”.
Na Smokowieckie Siodełko można wyjechać rowerem lub dojść pieszo zielonym szlakiem ze Starego Smokowca wzdłuż kolejki albo znakowaną na czerwono Magistralą Tatrzańską znad Wielickiego Stawu. Obydwa szlaki prowadzą do Rainerowej Chatki, a czerwony dalej, do Schroniska Zamkowskiego.
Dalsza podróż --> do Starego Smokowca (55 min)
Zielony szlak biegnie wzdłuż torów kolejki. Podczas wędrówki możemy podziwiać Sławkowski Szczyt i Łomnicę. Szeroką ścieżką docieramy do willi „Ilona”, a dalej mijamy dolną stację i drewniany kościółek. Z Hrebienoka można także zjechać kolejką.
STARY SMOKOWIEC
Wysokość: 1010 m n.p.m.
Stary Smokowiec to najstarsza tatrzańska osada rekreacyjna znana z czarownej górskiej scenerii. Znajduje się u podnóża Tatr Wysokich na Słowacji na wysokości 1010 m n.p.m. i stanowi część administracyjnej struktury miasta Wysokie Tatry. Nieopodal znajdują się miejscowości Tatrzańska Łomnica i „reszta Smokowców”: Nowy Smokowiec, Dolny Smokowiec, Górny Smokowiec, z których Stary Smokowiec jest największy. Nad osadą góruje m.in. Sławkowski Szczyt, który jest jednym z możliwych kierunków, które można obrać z tego miejsca.
Rozwój Starego Smokova datuje się głównie na dziewiętnasty wiek, kiedy to Jan Rainer rozbudował osadę o budynki sanatoryjne m.in. Flora (1839), Szwajcarski Dom czy Bellevue (1850). Należy wspomnieć, że później, z okazji narciarskich Mistrzostw Świata w 1970 r., między perełki architektoniczne wtłoczono duże betonowe budynki, które nieco zakłóciły idylliczny charakter tego miejsca.
Miejscowość część swego uroku straciła również 19 listopada 2004 roku, za sprawą huraganu, który niemal doszczętnie zniszczył okoliczne lasy (powierzchnia co najmniej 14 tys. hektarów). Słowacy powstałe szkody usuwali aż przez 2 lata. Za sprawą diametralnej zmiany krajobrazu wydano pozwolenie na rozbudowę istniejącej już, szerokiej sieci narciarskiej (dziś prosperuje tu ośrodek narciarski). W miejscowości obecnie mieści się również siedziba słowackiego Górskiego Pogotowia Ratunkowego (słow. Horská Záchranná Služba).
Osada potrafi olśnić turystów swoim nieco staroświeckim charakterem, licznymi budynkami willowymi, a także zielonymi terenami pośród górskiej scenerii. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych dzieł architektury jest Grand Hotel, który został wybudowany w 1904 r. Miasto słynie również z wody mineralnej. Już w XIX w. wokół jej źródła wybudowano leśniczówkę i myśliwską chatę.
Do atrakcji miejscowości zarówno w sezonie jak i poza nim można wliczyć wiele elementów. Położone nieopodal w górach Smokowieckie Siodełko (Hrebienok) zmienia się zimą w centrum sztuki lodowej. Odbywają się tu mistrzostwa w artystycznym rzeźbieniu w lodzie zwane Tatry Ice Master.
W Stary Smokowiec funkcjonuje wygodna kolej linowo-terenowa na wspomniany Hrebieniok, a tor saneczkowy (czynny w dzień i w nocy) należy do najlepszych atrakcji zimowych. Latem w miejscowości można skorzystać z bogatej oferty SPA, a ci którzy wolą aktywnie spędzać czas, mogą potraktować to miejsce jako doskonały punkt startu górskich wycieczek.
Najprościej dojechać z przejścia granicznego w Łysej Polanie. Ok. 20 km od granicy, za wsią Tatranska Kotlina, należy kierować się na Drogę Wolności (słow. Cesta Slobody), prowadzącą wzdłuż południowego podnóża Tatr Wysokich. Stąd do Łomnicy będzie jeszcze 8 km. Podróż należy kontynuować drogą 537 aż do Starego Smokowca. Możliwy dojazd transportem publicznym lub koleją elektryczną (Elektriczka).
