Lokalizacja
Masyw Babiej Góry rozciąga się od Przełęczy Jałowieckiej Północnej po przełęcz Krowiarki, jego granią biegnie Wielki Europejski Dział Wodny, a zachodnią częścią granica polsko-słowacka. W masywie wyróżniają się dwa wierzchołki: Diablak, czyli najwyższy szczyt masywu, i Mała Babia Góra. Jego północne stoki ograniczają potok Jaworzynka oraz Jałowiecki Potok, które łączą się w Zawoi, tworząc rzekę Skawica. Dawniej na polanach wytworzonych w lasach Babiej Góry wypasano owce, a w najwyższych, naturalnie bezleśnych partiach – woły.
Nazwa
Liczne legendy ludowe na różne sposoby wyjaśniają pochodzenie nazwy szczytu: według jednej z nich góra powstała z kamieni wysypanych przez babę-olbrzymkę; inna głosi, że Babia Góra to kochanka zbójnika, która skamieniała z żalu, widząc zabitego ukochanego. Nazwa może również pochodzić od tego, że w jaskiniach pod tą górą zbójnicy ukrywali swoje branki. „Baba" oznaczała także kamienny posąg kultowy. Nazwa „Diablak” również ma swoje źródło w ludowych przekazach. Jeden z nich mówi, że na szczycie Babiej Góry diabeł budował zamek dla zbójnika. Kiedy zamek był już na ukończeniu, zapiał kur, a budowla rozsypała się i pogrzebała zbójnika. Podobno podczas burzy słychać dźwięk ciupagi nieszczęśnika. Nawiązują do tej historii inne ludowe nazwy szczytu: Diabli Zamek lub Diable Zamczysko.
Obiekty na Diablaku
Na szczycie Diablaka znajdują się ciekawe obiekty. W 1846 roku Węgrzy postawili tu kamienny obelisk na pamiątkę wejścia na szczyt arcyksięcia Józefa Habsburga w 1806 roku. Został on zniszczony podczas Wiosny Ludów, nowy ustawiono w roku 1876. Obok obelisku znajduje się płyta skalna – naturalny, płaski kamień z rumowiska Babiej Góry, na którym w okresie międzywojennym wyryto napis: „74 Górnośląski Pułk Piechoty dla uczczenia Czynu Legionowego i jego twórcy, pierwszego marszałka Polski Józefa Piłsudskiego”. Na słowackiej stronie szczytu zajduje się kolejny obelisk, poświęcony papieżowi Janowi Pawłowi II. Został ufundowany przez mieszkańców czterech słowackich wsi pod Babią Górą: Orawska Półgóra, Rabča, Rabczyce i Sihelne. Uroczyście odsłonięto go 17 sierpnia 1996 jako pamiątkę papieskich pielgrzymek na Słowację. Na tylnej ścianie ma tablicę z napisami w języku polskim, angielskim i niemieckim. Po północnej stronie szczytu, przy Perci Akademików, znajdują się statuetka Matki Bożej Królowej Babiej Góry, tablica z brązu upamiętniająca Kongres Eucharystyczny i Rok Maryjny 1987 oraz kamienny ołtarz polowy. Statuetkę w naturalnej skalnej niszy umieścili w sierpniu 1984 ratownicy GOPR jako wotum wdzięczności za ocalenie papieża Jana Pawła II z zamachu na jego życie. Przy ołtarzu polowym co rok w niedzielę około 15 września odbywa się tzw. msza GOPR-owska. Na szczycie zobaczymy także kamienny mur wybudowany przez turystów z kamieni rumowiska Babiej Góry, który pełni rolę wiatrochronu.
Historia
Już na początku XIX wieku na Babiej Górze powstał pierwszy obiekt noclegowy – był to schron dla arcyksięcia Józefa Habsburga, palatyna Węgier; funkcjonował jednak krótko. W 1852 roku na szczycie powstała tzw. Losertówka, czyli schron turystyczny, który nazwę zawdzięczał Józefowi Loserthowi, naczelnikowi ówczesnego obwodu wadowickiego. Po kilku latach schron zniszczyły burze i wiatry. Do 1949 roku na wysokości 1616 m znajdowało się Schronisko na Babiej Górze. Obecnie na północnych stokach funkcjonuje otwarte w 1906 roku Schronisko PTTK na Markowych Szczawinach.
Szlaki
Na Diablaka prowadzą następujące szlaki turystyczne: czerwony z Markowych Szczawin lub Krowiarek, zielony z Przełęczy Jałowieckiej Północnej oraz żółty (tzw. Perć Akademików) z Markowych Szczawin. Perć Akademików została wyznakowana w 1925 roku przez Władysława Midowicza i uważana jest za jeden z najciekawszych i najtrudniejszych szlaków w polskich Beskidach. Podchodzi na szczyt od najbardziej stromej, północnej strony i jest ubezpieczony łańcuchami i klamrami. Zimą, ze względu na zagrożenie lawinowe, nie jest dostępny dla turystów. Zmienna pogoda była przyczyną wielu wypadków w drodze na Diablaka, w tym śmiertelnych.
Ze szczytu, jeśli oczywiście uda się trafić na dobre warunki, rozciąga się rozległa panorama obejmująca Beskid Żywiecki, Śląski, Mały, Makowski, Wyspowy, Gorce, Kotlinę Orawsko-Nowotarską, Tatry, Wielką Fatrę, Małą Fatrę, Góry Choczańskie, przy dobrej widoczności widoczny jest Kraków. W wyjątkowo sprzyjających warunkach można dostrzec Górę Świętej Anny, klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie, Góry Świętokrzyskie oraz Jesioniki w Sudetach.
