Mała Fatra

Rzeka Wag dzieli Małą Fatrę na dwie części: Małą Fatrę Luczańską na południowym zachodzie i Małą Fatrę Krywańską na północnym wschodzie, w której najwyższym szczytem jest wspomniany już Wielki Krywań. Swoją budową pasmo przypomina Tatry Zachodnie: najwyższe szczyty są skaliste, natomiast partie szczytowe głównej grani pokrywają duże hale pasterskie. Mała Fatra słynie ponadto z wapiennych i dolomitowych tworów skalnych, jaskiń oraz głębokich, wąskich wąwozów z bystrymi potokami, progami skalnymi i wodospadami. 

Historia 

Za czasów panowania Bolesława Chrobrego tereny te należały do państwa polskiego, utracił je jego syn Mieszko II. Od XIV wieku lokalni feudałowie budowali tu swoje zamki, do dziś zachowały się Zamek Strečno, Zamek Starý hrad i Zamek Kunerad. Pod koniec XVII wieku w położonej u stóp Małej Fatry wsi Terchová urodził się legendarny zbójnik, Juraj Jánošík. 

Cmentarz Ofiar Gór w Małej Fatrze

Symboliczny cmentarz znajduje się w Starej Dolinie w ośrodku turystycznym Vrátna, w pobliżu dolnej stacji kolejki gondolowej Vrátna – Chleb. Powstał z inicjatywy HZS, otwarto go i poświęcono 25 lipca 1998 roku. Wówczas znajdowały się tam 52 tabliczki, które upamiętniały ofiary gór z lat 1957-1997, oraz tablica poświęcona 14 mieszkańcom osady Štefanová, którzy w 1848 roku zginęli w wyniku powodzi. W niewielkiej kapliczce znajduje się napis Mŕtvym na pamiatku, živým pre výstrahu (Martwym ku pamięci, żywym ku przestrodze). W dniu Wszystkich Świętych odprawiane jest tutaj nabożeństwo. Na cmentarz prowadzi znakowana ścieżka spod Chaty Vrátna.

Turystyka 

Mała Fatra od dawna przyciągała ludzi, początkowo pasterzy, poszukiwaczy minerałów czy myśliwych, później także wędrowców. Pasmo jest atrakcyjne widokowo i bywa nazywane Tatrami w miniaturze, przyciąga jednak znacznie mniej turystów. 

W rejonie Małej Fatry znajdują się schroniska: Bagarova chata, Chata pod Kľačianskou Magurou, Chata na Grúni, Chata na Martinských holiach, Chata pod Chlebom, Chata pod Suchým. Funkcjonują tu także ośrodki narciarstwa, najważniejsze z nich to Martinské hole w Luczańskiej Fatrze, Vrátna dolina w Krywańskiej Fatrze (3 centra: Vrátna, Starý dvor i Grúň), Malá Lučivná, Rajecká Lesná i Zázrivá.

 

Propozycje wycieczek 

1. Przez wąwozy Dolné diery i Nové diery

Czas przejścia: 2 h

Trasa prowadzi przez wąwozy przypominające nieco Słowacki Raj. Wycieczkę rozpoczynamy w miejscowości Biely Potok, idziemy szlakiem znakowanym na niebiesko. Po półgodzinnym marszu docieramy do wylotu wąwozu Nové diery, skąd prowadzi żółty szlak. Przechodzimy przez kładki, wąskie przesmyki, na drodze znajduje się także jedna drabinka. Szlak pnie się w kierunku samotnych wychodni skalnych, które są dobrymi punktami widokowymi na Dolne diery i masyw Bobotów. Docieramy do rozwidlenia na polance Podžiar, skąd podążamy niebieskim szlakiem, który doprowadzi nas do punktu startowego.

 

2. Od zamku Starý hrad na Wielki Krywań

Czas przejścia: 8 h

Wycieczka zachodnią częścią grzbietu Małej Fatry Krywańskiej rozpoczyna się na przystanku autobusowym we wsi Nezbudská Lúčka. Wędrujemy szlakiem czerwonym do ruin zamku Starý hrad, dalej czeka nas strome podejście lasem na wierzchołek Plešela (981 m). Stamtąd ścieżka biegnie płaskim terenem, po dwóch godzinach docieramy do schroniska Chata pod Suchým, dalej zaś na polanę Javorina. Wspinamy się na przełęcz Príslop, stamtąd strome podejście prowadzi na szczyt Suchý, który jest doskonałym punktem widokowym na Wielką Fatrę, Małą Fatrę Luczańską czy też Mały Krywań. Schodzimy ze szczytu w kierunku Białych Skał – ścieżka biegnie skalistą granią ponad urwistymi ścianami. Cały czas podążamy czerwonym szlakiem i podchodzimy na wierzchołek Małego Krywania (1671 m). Ze szczytu schodzimy stromo skalnym ramieniem, następnie wspinamy się ścieżką na Pekelnik (1609 m) i łagodnym zboczem dochodzimy do skrzyżowania szlaków. Czerwone znaki prowadzą na najwyższy szczyt Małej Fatry, czyli Wielki Krywań. Przy dobrej widoczności można stamtąd zobaczyć nie tylko szczyty Małej Fatry, ale nawet Tatry. Z Wielkiego Krywania schodzimy czerwonym szlakiem na przełęcz Snilovské sedlo, skąd zielone znaki prowadzą do schroniska Chata Vrátna. Odcinek znakowany na zielono można także pokonać kolejką gondolową. Przy dolnej stacji znajduje się duży parking oraz przystanek autobusowy.

 

3. Do Wodospadu Szutowskiego i na Chleb

Czas przejścia: 7 h

Rozpoczynamy wycieczkę we wsi Šútova, nieopodal stacji kolejowej. Niebieski szlak początkowo biegnie wzdłuż szosy i rzeki Wag razem z zielonym, który odłącza się później w lewo. Niebieskie znaki prowadzą nas dalej do wsi Rieka, gdzie znajduje się granica Parku Narodowego Mała Fatra. Podążamy Šútovską doliną – na jej końcu znajduje się Wodospad Szutowski, który ma 38 m wysokości. Spod wodospadu wracamy do głównego szlaku, który prowadzi stromo przez las, następnie zaś przez odkryty teren. Docieramy do źródła Mojžišove pramene, skąd czeka nas jeszcze około 1,5 godziny marszu do schroniska Chata pod Chlebom. Nie dochodzimy jednak do schroniska, bowiem na rozwidleniu skręcamy za żółtymi znakami i podchodzimy na główną grań Małej Fatry Krywańskiej. Następnie zmieniamy szlak na czerwony i po 15 minutach osiągamy wierzchołek Chleba (1646 m). Ze szczytu rozciaga się rozległa panorama: widać między innymi Wielki Krywań, zakole Wagu i pasmo Wielkiej Fatry. Schodzimy na przełęcz Snilovské sedlo, skąd zielone znaki prowadzą do schroniska Chata Vrátna. Odcinek znakowany na zielono można także pokonać kolejką gondolową. Przy dolnej stacji znajduje się duży parking oraz przystanek autobusowy.

 

Dojazd

Mała Fatra znajduje się na wschód od Żyliny. Głównym miejscem wypadowym jest miejscowość Terchová z dużą bazą noclegową, położona około 97 km od Zakopanego. Aby dotrzeć do Terchovej z Zakopanego, należy wyruszyć stronę Chochołowa i Suchej Góry Orawskiej drogą nr 520, w Trzcianie zaś skręcić w drogę E77 i przez Dolny Kubin kierować się na Terchovą.