Cmentarz pod Osterwą
Wobec tragedii, które czasem mają miejsce w związku z ryzykiem wynikającym z pasji wysokogórskich, pozostajemy bezradni. Tak samo jak wobec każdej śmierci. Miejsca tragedii tatrzańskich upamiętniano tablicami, najczęściej umieszczanymi na skałach przez rodziny zmarłych. W 1922 roku narodziła się jednak idea stworzenia „kolebki zadumy” – miejsca, gdzie uwydatni się pamięć wszystkich ofiar gór, a zwłaszcza ofiar Tatr. Projekt powstania symbolicznego cmentarza wysunął czeski taternik, narciarz i malarz, Otakar Štáfl.
Idea z czasem przerodziła się w czyny. Budowę realizowano dzięki pomocy KČST, później KSTL. Miejsce na cmentarz zostało wybrane w 1934 r. Dwa lata później powstała murowana kapliczka projektu Róberta Vosyki. Zamontowano tu tablice rozmieszczone wcześniej w różnych rejonach Tatr. Tatrzański Cmentarz Symboliczny pod Osterwą (dawniej Symboliczny Cmentarz Ofiar Tatr) został otwarty 11 sierpnia 1940 r. Górujące miejscu motto to: „Mŕtvym na pamiatku, živým pre výstrahu” (Umarłym na pamiątkę, żyjącym ku przestrodze). Obecnie opiekę nad nim sprawuje TANAP.
Tradycja symbolicznego pożegnania głęboko wrosła w świadomość miłośników gór. Z otoczenia limb, skał i kosodrzewiny wyłaniają się drewniane krzyże i pamiątkowe tablice. Cmentarz ma charakter symboliczny, nie znajdują się tutaj pogrzebane ciała, ale żywa pamięć o ofiarach gór – nie tylko Tatr. Na tablicach Tatrzańskiego Cmentarza Symbolicznego można odnaleźć m. in. nazwiska Klemensa Bachledy, Mieczysława Karłowicza, Wiesława Stanisławskiego, Witolda Wojnara, Jana Długosza, braci Jerzego i Wojciecha Biedermanów, a także ratowników TOPR Janusza Kubicy oraz pilotów „Sokoła”: Bogusława Arendarczyka i Janusza Rybickiego. Odnaleźć można również tablice poświęcone osobom związanym z Tatrami, które zginęły gdzie indziej: pomysłodawcy cmentarza Otakara Štáfla i jego żony Vlasty Štáflovej, Wawrzyńca Żuławskiego, Stanisław Grońskiego, Jerzego Kukuczki, Piota Morawskiego i Wandy Rutkiewicz.
Miejsca zadumy nad czarnym żniwem gór znajdują się również w innych rejonach (m. in. Symboliczny Cmentarz Ofiar Tatr Zachodnich, Cmentarz Ofiar Gór w Małej Fatrze). Tradycja wspominania ofiar Tatr ukorzeniła się jednak najbardziej właśnie na cmentarzu położonym na zachodnich stokach Osterwy w Tatrach Wysokich, na południowy wschód od Popradzkiego Stawu. Pamięć o Ludziach Gór pozostaje wieczna.
