Zakopiańskie pomniki

W Zakopanem można znaleźć liczne pomniki, upamiętniające ważne postaci lub wydarzenia historyczne. Oto niektóre z nich.

Krzyż w Kuźnicach

Żelazny krzyż znajduje się na terenie dworskim w Kuźnicach, tuż przy starej drodze prowadzącej do nieistniejącego już dworu należącego do Homolacsów. Otoczony jest żelaznym ogrodzeniem. Został wykonany w 1839 roku, co czyni go najstarszym, zaraz po kaplicy Gąsieniców przy Starym Kościele, zachowanym zabytkiem Zakopanego. Stanowi jedną z niewielu pamiątek świadczących o hutniczej przeszłości osady Kuźnice.

Krzyż wykonany został na cześć sługi o nieznanym nazwisku, który uratował swego pana Edwarda Homolacsa, gdy napadli go zbójcy na terenie Słowacji. Pomnik często mylony jest przez turystów z grobem ze względu na mieszczącą się na nim tablicę z napisem: „Oycze, w ręce Twe polecam ducha mojego – 1839 r.”. Ciało dzielnego poddanego pochowane jest jednak zupełnie gdzie indziej, a krzyż stanowi wyrazy wdzięczności za uratowanie życia.


      
Pomnik Grunwaldzki

Pomnik projektu Wojciecha Brzegi, często nazywany przez turystów „pomnikiem Jagiełły”, postawiono 19 sierpnia 1911 roku na Placu Niepodległości dla upamiętnienia bitwy pod Grunwaldem. Robotę kamieniarską wykonali ojciec z synem: Jan i Józef Czajka, zaś figury odlane z brązu – firma Franciszka Kopeczyńskiego. W roku 1925 Pomnik Grunwaldzki został wzbogacony o dodatkowy element: kamienną płytę z napisem „Nieznanemu żołnierzowi”.

W 1941 roku hitlerowcy nakazali zniszczyć pomnik. Obecny wówczas przy rozbiórce Stanisław Kwaśny ukrył elementy monumentu, co pozwoliło na jego odbudowę w 1948 roku i postawienie pomnika w Parku Miejskim. Na swoje pierwotne miejsce powrócił w 2012 roku.

Pomnik „Ognia”

Jest usytuowany w licznie uczęszczanym miejscu, na ul. Kościuszki, naprzeciwko Zakopiańskiego Dworca Autobusowego. Z tej przyczyny pomnik upamiętniający Józefa Kurasia „Ognia” i jego podkomendnych, poległych w walce ze zniewoleniem hitlerowskim i komunistycznym w latach 1943-1950, jest szeroko kojarzony.
 
Kontrowersje wokół pomnika polegają na tym, że Józef Kuraś dla jednych jest bohaterem, dla innych zaś zdrajcą. Towarzystwo Słowaków w Polsce jest zdania, że oddziały „Ognia” dopuszczały się zbrodni i grabieży na terenach Spiszu i Orawy. Żydowski Instytut Historyczny potwierdza fakty mordowania Żydów przez jego oddziały, wydarzenia te owiane są aurą dwuznaczności do dnia dzisiejszego.
 
Z drugiej strony podaje się liczbę zasług „Ognia” dla narodu polskiego: Józef Kuraś należał do Wojska Polskiego, w pierwszym Pułku Strzelców Podhalańskich, walczył w kampanii wrześniowej. Był również żołnierzem AK i Polskiego Państwa Podziemnego. Do jego głównych zasług należy dowództwo nad oddziałem partyzanckim walczącym z niemieckim okupantem, a następnie z komunistami. 

Monument został odsłonięty 13 sierpnia 2006 roku przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i syna nieżyjącego „Ognia” – Zbigniewa Kurasia. Autorem i wykonawcą pomnika jest Marek Szczepanik, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. 


 
Pomnik Dostojnego Turysty

Pomnik Dostojnego Turysty autorstwa Marka Szali przedstawia postać Jana Pawła II w postawie kontemplacyjnej. Monument ten został ufundowany na pamiątkę wizyty papieża w Księżówce (1997 rok), kiedy to Jan Paweł II miał nazwać ją „małym Watykanem”. Pomnik waży 7 ton (nie licząc postumentu) i jest wysoki na 2,5 metra.
 
Pomnik znajduje się nieopodal alei Przewodników Tatrzańskich, w parku Domu Rekolekcyjnego Konferencji Episkopatu Polski. Do oficjalnego odsłonięcia doszło 22 sierpnia 2000 roku, uroczystości tej przewodził Prymas Józef Glemp. Posąg jest wykonany z granitu strzegomskiego, natomiast postument, na którym stoi postać papieża, jest darem TPN – to wielki głaz z Doliny Białej Wody, z okolic Łysej Polany, który waży 17,5 tony.


 

Zobacz także

Zakopiańskie pomniki. Część I