Świstak tatrzański

Wielki miłośnik zabaw, gonitw i objadania się łatwo dostępnymi dobrami, który wzbudza sympatię turystów. Niezwykle płochliwe i czujne zwierzę. Jego charakterystyczne gwizdy usłyszeć można z daleka w tatrzańskich dolinach.

Świstak tatrzański, jak wiele gatunków występujących w Tatrach, jest endemitem – nie można go spotkać w innych rejonach. Stanowi podgatunek świstaka alpejskiego i w Polsce podlega ścisłej ochronie. Jego ciało jest masywne i zaokrąglone, o długości 30–60 cm. Zwykle waży od 2,3–5,7 kg. Kolor grubego futra świstaka określa się jako żółtobrązowy, po bokach przybiera ono szarawy odcień, zaś na brzuchu rdzawożółty.

Całe futro tworzą dwa rodzaje włosów o różnej strukturze. Co ciekawe, zdarzają się poszczególne osobniki o czarnym lub białym zabarwieniu. Ogon świstaka jest bardziej puszysty w stosunku do reszty ciała. Przednie kończyny są krótkie, ale muskularne, umożliwiają świstakowi kopanie systemów korytarzy i nor.

Zdobywanie i cięcie pożywienia (korzenie, rośliny, młode pędy, nasiona) ułatwiają świstakowi duże zęby: siekacze, które wraz z wiekiem przybierają kolor pomarańczowy. Aktywność tego gryzonia zaobserwować można za dnia. Występuje on na wysokości od 800 m n.p.m. Najchętniej przebywa na nasłonecznionych, zachodnich lub południowo-zachodnich zboczach, gdzie z lubością wygrzewa się na słońcu. Spłoszony wydaje bardzo charakterystyczne, przeciągłe gwizdy, alarmujące resztę kolonii o zagrożeniu, po czym szybko kryje się w najbliższej norze.

Przygotowując się na wyjątkowo długi sen zimowy (od października do kwietnia) świstak gromadzi spore pokłady tłuszczu, które pozwalają mu na przetrwanie zimy w norach o głębokości około 3 m. Wiosną budzi się z wagą mniejszą o 2/3 w stosunku do masy jesiennej.

Z nazwą tego gryzonia związana jest część nazewnictwa tatrzańskiej topografii: np. Świstówka Roztocka czy Świstowa Dolina. Obecnie liczebność świstaków w rejonie Tatr szacuje się na około 750-800 osobników, z czego 150-200 występuje na terenie Polski. Światowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) zaliczyła świstaka tatrzańskiego do gatunków zagrożonych wyginięciem.