Wywierzysko Olczyskie

Lodowata, orzeźwiająca woda jest marzeniem turystów podczas palącego upału. Zwłaszcza, kiedy skończą się własne zapasy mające zaspokoić pragnienie. Wtedy myśli zaczynają krążyć wokół bardzo dużych, wydajnych źródeł krasowych.

Wywierzyska to formy przyrody nieożywionej, powstające na skutek procesów zjawisk krasowych. Ich nazwa wywodzi się z góralszczyzny, od określenia wody, jako "wywierającej" spod ziemi. Te źródła krasowe pojawiają się w miejscach, gdzie woda krążąca po pustkach krasowych oraz szczelinach, natrafia na przeszkody nie do pokonania - skały nieprzepuszczalne. Płynąc zazwyczaj pod ciśnieniem, woda wydostaje się na powierzchnię terenu. Cechami charakterystycznymi wywierzysk jest bardzo duża wydajność, wyróżniająca je spośród zwykłych źródeł, a także wpływająca na ich atrakcyjność turystyczną. Większość wywierzysk tatrzańskich jest niedostępna dla turystów. W ramach sieci szlaków, z bliska można zobaczyć:

 - Wywierzysko Olczyskie (~700 l/s), położone na polanie Olczyskiej (ok. 1070 m n.p.m.) u podnóży Skupniów Upłazu. Od 1999 roku, kiedy wywierzysko zostało podniszczone, wypływ następuje nie ze szczelin niemal półtorametrowego rowu, jak wcześniej, ale z prawie okrągłego zagłębienia, ulokowanego wśród skał i głazów. Po silnych opadach deszczu i podczas powodzi, możliwe jest zaobserwowanie wznoszącego się strumienia wody, wypływającego ze szczeliny skalnej. Dojście do wywierzyska prowadzi od zielonego szlaku na Kopieniec (Dolina Olczyska) oraz od żółtego, wiodącego z Nosalowej Przełęczy.

- Lodowe Źródło (~350-700 l/s), nazywane również Źródłem Lodowym. Jest położone po wschodniej stronie potoku Kościeliskiego, na wysokości Bramy Kraszewskiego (ok. 974 m n.p.m.). Można je podziwiać ze specjalnej platformy widokowej. Woda, wypływająca pod ciśnieniem z niewielkiego rozlewiska, odpływa do potoku wyraźnie oddzielonymi odnogami. Za pośrednictwem badań udowodniono, że wywierzysko to odprowadza wodę z systemów krasowych wielu jaskiń powstałych w masywie Czerwonych Wierchów.

- Wywierzysko Chochołowskie (~300-400 l/s), położone ok. 30 m na południe od Skały Kmietowicza w Dolinie Chochołowskiej (ok. 988 m n.p.m.). Wypływając u podnóża stromych zboczy, tworzy malownicze jeziorko o głębokości ok. 1,6 m. Dawniej wywierzysko, znane od początków poznawania Tatr, nazywano "Stawek". Wykorzystywano je głównie do pojenia bydła. Nad taflą powstałego "jeziorka", w ścianie skalnej widoczne są dwa wypływy szczelinowe, powiększające swoją wydajność zwłaszcza podczas roztopów.

Oprócz dostępnych turystycznie wywierzysk, wymienia się również te pozostające pod ścisłym nadzorem samej natury: Wywierzyska Bystrej, składające się z dwóch wypływów na wschodnich zboczach Kalackiej Turni, oddalonych od siebie ok. 150 m oraz Wywierzysko Goryczkowe - na północno-zachodnich zboczach Myślenickich Turni.