Czym są mutony?
Mutony lub barańce nazywane są również skałami bochenkowatymi lub bochnami skalnymi. To z definicji (W.H. i Z. Paryscy, Wielka Encyklopedia Tatrzańska) ogładzone i porysowane przez ruch lodowca okrągławopodługowate garby i wzgórki skalnego podłoża, występujące zawsze zbiorowo. Ich stoki są łagodne po stronie spływu lodowca, a strome i poszarpane po przeciwnej. W Tatrach zazwyczaj nie przekraczają kilkunastu metrów wysokości i kilkudziesięciu metrów długości. Mutony powstają jako wynik mechanicznego procesu niszczenia preglacjalnego wyniesienia przez lodowiec.
Mutony w Tatrach
W celu biskiego przyjrzenia się tym ciekawym formom skalnym możemy udać się w wiele tatrzańskich dolin. Możemy je zaobserwować już na szlaku z Wodogrzmotów Mickiewicza do Doliny Pięciu Stawów Polskich, kiedy przechodzimy kilka podłużnych wyniosłości skalnych, które są tylko czubkiem „wrośniętych” w ziemię mutonów. Jeżeli dotrzemy do celu, w Dolinie zobaczymy ich znacznie więcej, odkrytych, potężnych, w pełnej okazałości, na przykład na zboczu od Szpiglasowej Przełęczy. W słowackiej części Tatr pięknym przykładem są potężne mutony w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich między stawami i na progu ku Dolinie Małej Zimnej. Ciekawostką może być fakt, że na jednym z mutonów postawiono schronisko – Chatę Teryego. Latem w tym obszarze zwykle przesiadują rzesze turystów cieszących oko niecodziennym widokiem i wykorzystując do odpoczynku przyjemne ciepło nagrzanej skały.
Czym mutony nie są
Niektórzy błędnie mogą dać się zwieść wrażeniu, że znajdujące się między Wyżnią Równią Miętusią a Wielką Świstówką Wantule można porównywać z mutonami. Ich pochodzenie jest jednak inne (możecie o tym przeczytać TUTAJ). Wantule różnią się również kształtem, nie posiadając charakterystycznej dla mutonów okrągławopodługawej rzeźby. Swoją drogą występowanie w bliskiej odległości want (potężnych głazów) i mutonów nie wyklucza się wzajemnie. Przykładem może być na przykład lokalizacja charakterystycznego mutonu na dnie kotła Wielkiej Świstówki i właśnie Wantuli.
