Czerwone Wierchy

Czas przejścia: 8 h 35 min
Poziom trudności: łatwo

 

Czerwone Wierchy to grupa czeterech szczytów: Kopy Kondrackiej, Małołączniaka, Krzesanicy i Ciemniaka. Podróż przez wszystkie cztery punkty nie jest trudna, a na atrakcyjności zyskuje zwłaszcza późnym latem i jesienią, gdy trawy situ skuciny barwią stoki na kolor rudoczerwony, od którego masyw zaczerpnął nazwę.

DOLINA MAŁEJ ŁĄKI
Wysokość: 938 m n.p.m.

Dolina Małej Łąki to niezwykle urokliwe miejsce, położone u podnóży Giewontu, Małołączniaka i Kopy Kondrackiej. Niegdyś istniała tu hala pasterska. Wypas owiec sprawiał, że miejsce to było znacznie mniej zalesione. Dziś otwarta przestrzeń zachowała się jedynie na terenie Wielkiej Polany Małołąckiej. Obszar Doliny Małej Łąki charakteryzuje się występowaniem dużej ilości większych i mniejszych jaskiń, przez co ta część Tar stanowi prawdziwy raj dla speleologów.

Szczególnie ciekawym miejscem jest Jaskinia Wielka Śnieżna, znajdująca się w górnej części doliny. Jej korytarze to najpotężniejszy tego typu kompleks w polskiej części Tatr (ponad 23 km długości i 824 m deniwelacji!). Inną atrakcję stanowi tutejsza roślinność, spośród której wyróżniają się bardzo rzadkie gatunki kwiatów. Szczególnie licznie występują w okolicach Wielkiej Polany. Nad Małą Łąką dominuje skalne urwisko Wielkiej Turni.

Dalsza podróż --> na Wielką Polanę Małołącką (1 h)

Podążamy żółtym szlakiem.

 

WIELKA POLANA MAŁOŁĄCKA
Wysokość: 1163 m n.p.m.

Potężna, mająca rozmiary ok. 15 ha, Wielka Polana Małołącka jest nie tylko jedną z największych, ale i jedną z najpiękniejszych polan w całych Tatrach. Dawniej, jak w wielu innych miejscach, istniała tu hala, na której stało kilkanaście szałasów góralskich. Po wywłaszczeniach z przełomu lat 50. i 60. XX wieku, polana zaczęła zarastać. Proces ten trwa nadal. Mimo to obszar polany nadal jest na tyle duży, że można rozpoznać to miejsce bez problemu, patrząc z okolicznych szczytów. W czasie ciepłych miesięcy kilkukrotnie zmienia ona wygląd, gdyż w różnych porach roku kwitną tu inne kwiaty. Nasza droga krzyżuje się tu ze Ścieżką nad Reglami (czarny szlak).

Dalsza podróż --> na Kondracką Przełęcz (2 h)

Kontynuujemy drogę żółtym szlakiem przez Polanę Małołącką, za którą zaczynamy podejście w stronę Głazistego Żlebu. Ścieżka coraz bardziej się wznosi – momentami może być stromo. Po jakimś czasie wychodzimy na kolejną polanę, a droga wypłaszacza się. Idziemy przez skalne koryto, na drodze mając sporo drobnych kamieni. Następnie wchodzimy na skalny chodnik, który prowadzi przez piętro kosodrzewiny.

 

KONDRACKA PRZEŁĘCZ
Wysokość: 1725 m n.p.m.

Kondracka Przełęcz to miejsce popularne wśród turystów odwiedzających Giewont i Czerwone Wierchy. Oddziela ona słynny szczyt od Kopy Kondrackiej. Roztacza się stąd przepiękny widok zarówno na Tatry Zachodnie, jak i Wysokie, spośród których w oczy rzuca się przede wszystkim potężna Świnica.

Z Kondrackiej Przełęczy można również udać się w stronę nieodległego Giewontu lub udać się w stronę Hali Kondratowej.

Dalsza podróż --> na Kopę Kondracką (1 h)

Żółty szlak prowadzi szeroką ścieżką przez północną grań Kopy Kondrackiej. Odcinek jest łatwy technicznie, ale niezwykle męczący.

 

KOPA KONDRACKA
Wysokość: 2005 m n.p.m.

Kopa Kondracka to najniższy szczyt w grupie Czerwonych Wierchów. Łagodne, trawiaste zbocza porośnięte są sitem skuciną – rośliną, która w okresie jesiennym zabarwia stoki góry na czerwono. Góra położona jest na głównej grani Tatr, pomiędzy Suchym Wierchem Kondrackim a Małołączniakiem. Przebiega tędy granica państwowa. Kopa Kondracka góruje nad trzema walnymi dolinami: Bystrej, Małej Łąki oraz Doliną Cichą (po słowackiej stronie). Szczyt jest bardzo łatwo dostępny. Z tego powodu od dawna do wypasu owiec wykorzystywali go lokalni pasterze. Hala Kondratowa, w której skład wchodziła także Kopa, została zlikwidowana dopiero po utworzeniu parku narodowego (co ciekawe, nazwa hali zachowała się). W ostatnim czasie zbocza Kopy Kondrackiej coraz intensywniej zarastają kosówką. Ze szczytu rozpościera się jeden z najpiękniejszych widoków w tej okolicy.

Dalsza podróż --> na Małołączniak (35 min)

Tym razem prowadzi nas czerwony szlak. Stromą ścieżką schodzimy z Kopy Kondrackiej, następnie osiągamy Przełęcz Małołącką, skąd udajemy się w stronę Małołączniaka.

 

MAŁOŁĄCZNIAK
Wysokość: 2096 m n.p.m.

Stoki Małołączniaka opadają do trzech dolin: Kościeliskej, Cichej i do Doliny Małej Łąki. Od tej ostatniej pochodzi nazwa całego szczytu. W dawnych czasach rejon ten był wykorzystywany przez pasterzy, który prowadzili swoje owce nierzadko na sam wierzchołek. Wypas na Hali Mała Łąka zlikwidowano po utworzeniu parku narodowego. Obecnie Małołączniak jest jednym z najliczniej odwiedzanych szczytów w polskiej części Tatr. Do wyprawy na jego wierzchołek zachęcają piękne krajobrazy oraz łagodne stoki, którymi wędruje się bez żadnych trudności technicznych.

Na Małołączniak można dostać także bezpośrednio z Doliny Małej Łąki niebieskim szlakiem (przez Przysłop Miętusi i Kobylarzowy Żleb). Ta ostatnia droga jest nieco trudniejsza od pozostałych, jednakże – przy dobrych warunkach – do przejścia nawet dla początkujących turystów.

Dalsza podróż --> na Krzesanicę (35 min)

Czerwony szlak prowadzi szeroką ścieżką na Litworową Przełęcz. Po obu stronach grani dostrzegamy spore urwiska, natomiast podczas wchodzenia na szczyt naszym oczom pojawiają się charakterystyczne formacje skalne.

 

KRZESANICA
Wysokość: 2122 m n.p.m.

Krzesanica to najwyższy szczyt Czerwonych Wierchów. Góruje ponad dolinami Miętusią i Cichą. Po stronie wschodniej od Małołączniaka oddziela ją Litworowa Przełęcz, zaś po stronie zachodniej oddzielona jest Mułową Przełęczą od Ciemniaka. Na północną stronę opada ścianą o wysokości około 200 m, zaś w stronę południową schodzi łagodnym stokiem. Przez szczyt, będący niemal poziomą, kamienistą platformą o długości około 100 m, biegnie granica polsko-słowacka. W zboczach leżących po stronie słowackiej odkryto około 50 jaskiń, z których najdłuższe mają 166 m. Znajduje się tu najwyżej położona jaskinia Tatr Zachodnich: Szczelina w Krzesanicy II (otwór wejściowy jest na wysokości 2110 m n.p.m.).

Nazwa szczytu pochodzi od północnej ściany, zwanej krzesaną. Jak pisał w 1891 roku popularyzator Tatr i artysta Walery Eljasz-Radzikowski: „Krzesanica ze ścianą od północy gdyby skrzesaną i stąd tak nazwana”. W rejonie Krzesanicy występuje bogata flora: rosną tu między innymi takie rośliny, jak lepnica bezłodygowa, dzwonek alpejski, kuklik górski, tojad mocny, sasanka alpejska, jaskier alpejski, mak tatrzański oraz 7 gatunków skalnic.

Dalsza podróż --> na Ciemniak (20 min)

Czerwony szlak wiedzie nas zakosami po sporych głazach. Po prawej mamy wielką przepaść, zatem należy zachować ostrożność. Schodzimy na Mułową Przełęcz, skąd niedługim podejściem docieramy na Ciemniak.

 

CIEMNIAK
Wysokość: 2096 m n.p.m.

Ciemniak to najdalej wysunięty na zachód szczyt w masywie Czerwonych Wierchów. Jego wysokość wynosi tyle samo co wysokość Małołączniak, choć słowackie źródła czasem podają nieco mniejszą wartość. Góra znajduje się na głównej grani Tatr, która tutaj załamuje się niemal pod kątem prostym. Z Ciemniaka odchodzą cztery granie. W oczy rzuca się zwłaszcza Twardy Grzbiet, ciągnący się w kierunku północno-zachodnim aż po Chudą Przełączkę. Stoki Ciemniaka opadają ku czterem dolinom: Kościeliskiej, Tomanowej (polskiej), Tomanowej Liptowskiej (na Słowacji) oraz ku Dolinie Mułowej, stanowiącej górne piętro Doliny Miętusiej. Ta ostatnia niegdyś nazywana była Ciemną i stąd prawdopodobnie pochodzi nazwa szczytu.

Stoki Ciemniaka porośnięte są sitem skuciną, barwiącą je późnym latem i jesienią na kolor czerwonawy – zwłaszcza od strony Twardego Grzbietu. Góra znajduje się pomiędzy Krzesanicą a Tomanowym Wierchem Polskim, od którego oddziela go charakterystyczna Tomanowa Przełęcz. W kierunku południowo-zachodnim, właśnie w stronę Doliny Tomanowej, opada z Ciemniaka Czerwony Żleb, słynący ze skał w tym właśnie kolorze. Jest to grunt bardzo sypki, narażony na obrywy, a zimą też na lawiny. Toteż wędrując tamtędy (zielonym szlakiem na Halę Ornak) należy zachować szczególną ostrożność (w sezonie zimowym szlak jest zamykany). Na szczyt można dostać się także czerwonym szlakiem od strony Małołączniaka lub bezpośrednio z Doliny Kościeliskiej. Drogi te były znane od dawna lokalnej ludności, która wykorzystywała stoki Ciemniaka jako miejsce na pastwiska.

Dalsza podróż --> na Chudą Przełączkę (45 min)

Schodzimy ze szczytu czerwonym szlakiem.

 

CHUDA PRZEŁĄCZKA
Wysokość: 1850 m n.p.m.

Chuda Przełączka oddziela od siebie Twardą Kopę i Chudą Turnię. Po przeciwległych jego stronach znajdują się Dolina Miętusia i Dolina Tomanowa. Dawniej miejsce to, podobnie jak cała okolica, wchodziło w skład Hali Upłaz. Trawiaste łagodne stoki wokół przełęczy porośnięte są sitem skuciną. Schodząc z tego miejsca, pojawiają nam się dwa warianty drogi – szlakiem zielonym w stronę Hali Ornak lub szlakiem czerwonym na Cudakową Polanę nieopodal wejścia do Doliny Kościeliskiej.

Dalsza podróż --> do Doliny Kościeliskiej (2 h 15 min)

Idąc czerwonym szlakiem, początkowo możemy podziwiać rozpościerające się widoki. Później czeka nas długie i dość męczące zejście kamienną ścieżką, najpierw wśród kosodrzewiny, później przez las. Dochodzimy do Cudakowej Polany, skąd można zobaczyć stoki Kominiarskiego Wierchu. Tam też zmieniamy nasz szlak na zielony.

 

DOLINA KOŚCIELISKA
Wysokość: 952 m n.p.m.

Dolina Kościeliska to jedno z najpopularniejszych miejsc w Tatrach. Znajduje się ona na zachód od Zakopanego w pobliżu osiedla Kiry, administracyjnie należącego do Kościeliska. Jest to druga co do długości (9 km) tatrzańska dolina walna. Dolinę Kościeliską od południowego wschodu rozgranicza grań odchodząca od Małołączniaka, na zachodzie zaś grzbiet Ornaku. Jest to także miejsce bogate w atrakcje przyrodnicze, takie jak wspaniałe formacje skał wapiennych w dolnej części czy towarzyszące im mroczne jaskinie. Z tego między innymi powodu Dolina Kościeliska od dawna była odwiedzana przez rzesze turystów. Cenili sobie ją także kupcy, którzy mogli tędy swobodnie podróżować na południe, w stronę ziem dzisiejszej Słowacji (niegdyś Węgier). Sprzyjało temu łagodne przejście przez Tomanową Przełęcz, czyli jedną z najniższych przełęczy w głównej grani Tatr. Liczne karawany służyły za cel dla zbójników, którzy wykazywali w pewnym okresie znaczącą aktywność na terenie doliny. Tego też pozostałościami są nazwy miejsc, takich jak chociażby Zbójnicka Turnia.

Dziś Dolina Kościeliska to przede wszystkim jedno z ulubionych miejsc wśród turystów w Tatrach. W pobliżu polany Stare Kościeliska mamy możliwość udania się w różne strony. Poza możliwością udania się w kierunku Czerwonych Wierchów, najczęściej wybierany jest zielony szlak prowadzący do schroniska na Hali Ornak, jednakże warto również przejść się Ścieżką nad Reglami (czarny szlak) lub na Halę na Stołach. Dobrym pomysłem jest zajrzeć do którejś z udostępnionych dla turystów jaskiń.

Dalsza podróż --> do Kir (15 min)

 

KIRY
Wysokość: 927 m n.p.m.

Kiry to jedno z osiedli miejscowości Kościelisko. Znane jest przede wszystkim z tego, że stanowi punkt wypadowy wycieczek w Dolinę Kościelską. Słowo „kira” w tutejszej gwarze oznacza zakręt drogi lub rzeki. Na przysiółek składają się Kira Leśnicka, a także Niżnia i Wyżnia Kira Miętusia. Miejsce to od dawna było wykorzystywane do działalności gospodarczej. Istniały tu chociażby tartak, gonciarnia i inne obiekty związane z przemysłem drzewnym. W dwudziestoleciu międzywojennym stacjonowała tu Kompania Wysokogórska Wojska Polskiego. Odkąd odkryto uroki Doliny Kościeliskiej, Kiry zaczęli odwiedzać liczni turyści. Z myślą o nich wybudowano tu stylową gospodę „Harnaś”, która istnieje do dziś. Do wylotu Doliny Kościeliskiej najłatwiej dostać się busem spod zakopiańskiego dworca (koszt 7 zł). Dla zmotoryzowanych jest tutaj rozległy parking, na którym za 30 złotych można zostawić auto na cały dzień. Część drogi przez dolinę (do Polany Pisanej) można przebyć fasiągiem.