Jan Nepomucen Głowacki (1802-1847)
Malarz epoki romantyzmu, którego dzieła inspirowały później między innymi Aleksandra Kotsisa czy Stanisława Witkiewicza. Do jego najbardziej znanych obrazów należą Widok Tatr z Poronina (1836), Morskie Oko (1837), Łomnica (1836-1840) i W Dolinie Kościeliskiej (ok. 1840). Dziś poszczególne dzieła tego autora można podziwiać w skarbnicach muzeów w Toruniu, Krakowie, Wrocławiu, Kielcach i w Zakopanem.
Wojciech Gerson (1831-1901)
Pejzażysta, u którego kształcili się tacy malarze, jak Józef Chełmoński, Leon Wyczółkowski czy Władysław Podkowiński. Gerson przedstawiał głównie tematy patriotyczne, sielankowe oraz pejzaże górskie. Ponadto zajmował się również architekturą i krytyką sztuki. Spod jego ręki wyszły m. in. dzieła: Cmentarz w górach (1894), Krajobraz tatrzański (po 1894), Ulewa w Tatrach (data nieznana), Pejzaż górski (1898) czy Czarny Staw pod Kościelcem w Tatrach (1888). Kunszt autora bezdyskusyjnie wart jest uwagi, dzieła można podziwiać w ekspozycjach muzealnych m.in. w: Warszawie, Szczecinie, Krakowie, Poznaniu i Łodzi.
Aleksander Kotsis (1836-1877)
Malarz urodzony w Krakowie uznawany jest za jednego z prekursorów malarstwa pejzażowo-rodzajowego. Podróżował po Francji, Niemczech, Tatrach i Podhalu, przelewając odcienie autentycznych zjawisk i wizji na płótno. Fascynacja krajobrazem tatrzańskim ujawniła się u Kotsisa zwłaszcza w dojrzałej fazie malarstwa. Spośród równolegle tworzących autorów wyróżnia go nuta nowatorska. Artysta wiernie oddając detale krajobrazów górskich, skupia się również na autentycznej aurze atmosferycznej: przejrzystości powietrza, padającym świetle, kombinacjach obłoków i chmur. Stosując paletę subtelnych kolorów, tworzył zręczne, lotne a zarazem głębokie dzieła wizualizujące majestat gór.
Do dzieł, z którymi z pewnością warto się zaznajomić, należą Wycieczka w Tatry (1873), Giewont I (ok. 1870), Giewont II (ok. 1870), Kłusownik w Tatrach (1870), Pogrzeb górala (1860) oraz Powrót juhasów z hali (sprzed 1860). Dzieła artysty obejrzeć można w zasobach muzeów m. in. w Krakowie, Wrocławiu, Warszawie i w Katowicach.
Walery Eljasz-Radzikowski (1840-1905)
Radzikowski był nie tylko malarzem - to on wyznaczył pierwszy tatrzański szlak i uznawany jest za prekursora turystyki tatrzańskiej. Wydał jeden z pierwszych przewodników górskich: Ilustrowany przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic. Jego najbardziej znane dzieła to: Koleba księdza Stolarczyka w Tatrach (1876), Przewodnik i turyści w Tatrach (1878), Giewont (1878), Morskie Oko (1881), Przy Morskim Oku (1893), W Tatrach (1895). Obecnie sztukę, która wyszła spod ręki autora, prezentują muzea w Krakowie, Zakopanem i Wrocławiu.
Na zdjęciu: Jan Nepomucen Głowacki - Widok Tatr z Poronina
