Historia
Pierwsze wzmianki na temat istnienia osady pochodzą z 1320 r., choć o początkach rozbudowy miejscowości można mówić dopiero od XVIII w. Tatrzańska Jaworzyna rozwijała się głównie za sprawą działającej tam huty żelaza, w której pracowali mieszkańcy z różnych rejonów Spiszu, a także Moraw, Śląska oraz różnych rejonów Czech. Przyszłość osady stanęła pod znakiem zapytania, kiedy w drugiej połowie XIX w. wyczerpały się złoża rudy, a w Zakopanem zaczęła funkcjonować konkurencyjna huta. W 1879 r. Jaworzynę kupił pochodzący z Prus bogaty szlachcic Christian Hohenlohe, który uratował miejscowość przed gospodarczą ruiną. Polakom kojarzony jest jednak niezbyt pozytywnie. To właśnie on sądził się z hrabią Władysławem Zamojskim o Morskie Oko.
W czasach międzywojennych Jaworzyna Tatrzańska stała się terenem sporu między Polską a Czechosłowacją. Ostatecznie o jej losie zdecydowała Rada Ambasadorów (międzynarodowy organ nadzorujący porządek po I wojnie światowej), która postanowiła, że większość Spiszu przypadnie Czechosłowacji. Przynależność Jaworzyny do danego kraju zmieniała się jeszcze kilkukrotnie. W 1938 r. rejon ten został zajęty przez Wojsko Polskie. W wyniku zajęcia Polski przez hitlerowskie Niemcy w 1939 r. Tatrzańska Jaworzyna weszła w skład Słowacji, czyli satelickiego państwa III Rzeszy. Po II wojnie światowej miejscowość znalazła się w granicach Czechosłowacji, od 1993 roku – ponownie Słowacji (tym razem szczęśliwie wolnej i demokratycznej). Do 2007 roku niedaleko wsi funkcjonowało przejście graniczne Łysa Polana.
Turystyka
Szukając spokoju, odpoczynku i kontaktu z Tatrami warto udać się do Tatrzańskiej Jaworzyny. Odwiedzając miejscowość nie sposób pominąć zabytkowego, drewnianego kościółka pw. św. Anny, wybudowanego w 1903 r. Z tego miejsca roztacza się piękny widok na Tatry Bielskie.
Zimą w Tatrzańskiej Jaworzynie funkcjonuje ośrodek narciarski. Choć jest on niewielki, dzięki dobrym warunkom śniegowym i lokalizacji tuż za granicą Polski, jest licznie odwiedzany przez narciarzy (także z naszego kraju). Są tu trzy wyciągi orczykowe i około 1300 m tras zjazdowych, biegnących głównie wzdłuż wyciągów, na stokach Gombosiego Wierchu (1194 m n.p.m.). Trasu te nie odznaczają się wielkimi trudnościami – tylko jedna przeznaczona jest dla średnio zaawansowanych.
Ponadto w Jaworzynie Tatrzańskiej zaczyna się zielony szlak, prowadzący Doliną Jaworową aż na Lodową Przełęcz.
Dojazd
Tatrzańska Jaworzyna znajduje się około 25 km od Zakopanego. Dojazd samochodem zajmuje ok. 30 minut. Wyjeżdżając z miasta, należy kierować się na Drogę Oswalda Balzera, a dalej trasą 67, która wiedzie do celu.
Szlaki z Jaworzyny Tatrzańskiej
Szlak zielony na Lodową Przełęcz (6 h)
Szlak niebieski na Przełęcz pod Kopą (3 h 25 min)
W pobliżu:
