Kultura
Kultura: kultura podhalańska, styl góralski, styl zakopiański. Tradycje na Podhalu. Poezja tatrzańska. Cytaty o górach. Slang tatrzański.
Ślub w Tatrach
W polskiej części Tatr są miejsca, gdzie za zgodą dyrektora Tatrzańskiego Parku Narodowego istnieje możliwość urządzenia ceremonii ślubnej z udziałem urzędnika Stanu Cywilnego.
Redyk na Podhalu - wyprowadzenie owiec na hale
Wiosną, kiedy owce po raz pierwszy wyprowadza się na hale i jesienią, gdy z powrotem zgania się je do gospody – górale kultywują starą tradycję pełną obrządków – redyk.
Muzyka o górach: Zakopower - "Poziom adrenaliny"
Ciężko wyobrazić sobie jakiekolwiek zestawienie "muzyki o górach" bez utworów związanych z kulturą góralską. Dziś coś z pogranicza - pozytywny, lecz...
Muzyka o górach: Czesław Niemen - "Domek bez adresu"
Góry są inspiracją dla artystów wszelkiej maści. Po raz kolejny prezentujemy wyśmienity, na pewno Wam znany, utwór muzyczny. To piosenka Czesława Niemena zatytułowana...
Muzyka o górach: Lady Pank - "Wspinaczka"
W cyklu "Muzyka o górach" prezentujemy dziś jeden z mniej znanych utworów grupy Lady Pank. "Wspinaczka" posiada oczywiście znaczenie metaforyczne,...
Muzyka o górach: Harlem - "Kiedy góral umiera"
Przedstawiamy Wam znaną piosenkę zespołu Harlem - "Kiedy góral umiera". Utwór z 2000 roku należy do klasyki muzyki o tematyce górskiej.
Poezja tatrzańska: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska - "Las Ciemnosmreczyński"
Dziś wszystkim miłośnikom poezji prezentujemy piękny wiersz Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej pt. "Las Ciemnosmreczyński".
Poezja tatrzańska: Kazimierz Przerwa-Tetmajer - "Poranne białe..."
Dziś prezentujemy Wam kolejny z kultowych wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Tym razem utwór pt. "Poranne białe...".
Poezja tatrzańska: Aleksander Wojciechowski - "Tu"
W kolejnej odsłonie poezji tatrzańskiej, przedstawiamy zdecydowanie najkrótszy z wszystkich prezentowanych przez nas wierszy, ale jakże znaczący. Jest to utwór Aleksandra...
Poezja tatrzańska: Kazimierz Przerwa-Tetmajer - "Melodia mgieł nocnych"
Przedstawiamy Wam kultowy wiersz Kazimierza Przerwy-Tetmajera pt. "Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym)".
Poezja tatrzańska: Adam Asnyk - "Ulewa"
Tym razem wybraliśmy dla Was wiersz Adama Asnyka pt. "Ulewa". Jest to poetycki opis deszczowego dnia w górach:
Poezja tatrzańska: Adam Asnyk - "Ranek w górach"
Prezentujemy kolejny przepiękny wiersz o Tatrach. Autorem jest wybitny poeta i działacz niepodległościowy z XIX wieku – Adam Asnyk.
Poezja tatrzańska: Kazimierz Przerwa-Tetmajer - "Pejzaż"
Prezentujemy kolejny wiersz z naszej kolekcji tatrzańskiej poezji. Utwór Kazimierza Przerwy-Tetmajera pt. „Pejzaż” to piękny opis wieczoru, który przemienia...
Poezja tatrzańska: Kazimiera Alberti "List pierwszy"
Proponujemy Wam wspomnienie klimatu jesieni. Dla tych wszystkich, którzy o niej myślą wiersz Kazimiery Alberti pt. „List pierwszy”.
Poezja tatrzańska: Jan Kasprowicz - "Zasnuły się senne góry"
Prezentujemy kolejny wiesz z naszej kolekcji tatrzańskiej poezji. Tym razem coś jesiennego. Utwór Jana Kasprowicza „Zasnuły się senne góry”.
Poezja tatrzańska: Jerzy Harasymowicz "W górach jest wszystko co kocham"
Tym razem w cyklu poświęconym poezji o Tatrach mamy dla Was prawdziwy klasyk. Jerzy Harasymowicz i jego wiersz pt. „W górach”.
Cytaty o górach – cz. VI
Prezentujemy Wam szóstą porcję najlepszych cytatów górskich. Polecamy przeczytać, zanotować i pamiętać na szlaku.
Pamiątki podhalańskie - folklor a folkloryzm
Tatry to nie tylko góry. To historia, ludzie, region, kultura. To Podhale, tradycja i kramy na Krupówkach. To słowo, które wywołuje w naszych głowach wiele skojarzeń....
Poezja tatrzańska: Teresa Harsdorf - Bromowiczowa – „Twój powrót”
Tatry od zawsze były inspiracją dla poetów. Rozpoczynamy przegląd najpiękniejszych wierszy o górach.
Święta Bożego Narodzenia na Podhalu
Święta Bożego Narodzenia na Podhalu obchodzone są bardzo barwnie, najczęściej z zachowaniem wielopokoleniowych tradycji. Od 26 grudnia aż do święta Trzech Króli między gospodami...
Magiczna pasterka na Wiktorówkach
Każde środowisko pasjonatów, miłośników i hobbystów z definicji musi dbać nie tylko o możliwość realizacji owych pasji, ale także o coś, co bardzo ładnie nazywa...
Czary, magia i dawne wierzenia górali
Skaliste szczyty, namacalna siła żywiołów, niedostępne miejsca, związane z nimi życie, a także umieranie – od niepamiętnych czasów inspirowały wyobraźnię ludzi żyjących...
Potrawy kuchni góralskiej
Jeżeli gaździna uraczy gościa obfitym talerzem przysmaków góralskich, to należy jeść. Im więcej z niego zniknie, tym bardziej doceniony jest wysiłek gospodyni.
12/12/2018
Czary, magia i stare wierzenia górali
Skaliste szczyty, namacalna siła żywiołów, niedostępne miejsca, związane z nimi życie, a także umieranie – od niepamiętnych czasów inspirowały wyobraźnię ludzi żyjących...
Gwara na Podhalu
Jednym z żywych elementów folkloru podhalańskiego jest wciąż używana przez rodowitych mieszkańców gwara – specyficzny dialekt języka polskiego, zawadiacko pobrzmiewający...
Na góralską nutę
Górale tworzą muzykę niepokorną, obecnie rozwiniętą przez nowe trendy muzyczne, podkreślające jednak jej tradycyjny wyraz.
Styl zakopiański
Architektura podhalańska kojarzy się głównie z drewnianymi chatami. Budownictwo góralskie na przełomie lat przeszło ciekawą ewolucję, od prostych domów z frontem...
Dworzec Tatrzański
Dziś dawne kasyno Towarzystwa Tatrzańskiego znane jest jako Dworzec Tatrzański, ośrodek kulturalny, w którym odbywają się między innymi Spotkania z Filmem Górskim. Historia...
Cytaty o górach – cz. V
Góry to magiczne miejsce, które pozwala nam zmierzyć się ze swoimi słabościami, ale i pomaga odpocząć, ułożyć myśli i oderwać się na chwilę od codziennych spraw. Oto kilka...
Ciupaga góralska
Ciupaga jest charakterystycznym elementem kojarzonym z góralskim folklorem. Dziś używa się jej głównie w tańcu zbójnickim, obrazującym walkę pomiędzy mężczyznami....
Poezja tatrzańska: Kazimierz Przerwa-Tetmajer - "Hala"
Każdy docenia urok malowniczych górskich hal, na których można odpocząć po wędrówce i podziwiać majestat szczytów. Pięknie wyraził to młodopolski poeta Kazimierz...
O kolejce na Kasprowy Wierch
Kasprowy Wierch jest obok Giewontu najbardziej znanym w Polsce szczytem. Kolejka, która wynosi na niego turystów, jest owocem konfliktów, kompromisów i marzeń....
Jak to dawniej na hali bywało
Już w średniowieczu na tatrzańskie hale dotarli Wołosi, którzy przyprowadzili ze sobą stada owiec i kóz. Z czasem pasterstwo w Tatrach znacznie się rozwinęło.
Cytaty o górach – cz. IV
Góry są wyjątkowe i potrafią pokazać, kim jesteśmy naprawdę. Oto kilka ciekawych cytatów.
Rzeźba w Tatrach i na Podhalu
Jednym z elementów folkloru góralskiego jest rzeźbiarstwo. Spotykamy się z nim na całym Podhalu, a także w samych Tatrach, klucząc między szlakami, szczytami, wsiami czy...
Cała prawda o Janosiku
Historyczny Janosik działał po słowackiej stronie Tatr. Kradł i rabował, jednak w sposób specyficzny dla zbójników, nie zwykłych zbójów. Na Słowacji...
Poezja tatrzańska: Jan Kasprowicz - "Cisza wieczorna"
Tatry są piękne o każdej porze, jednak zapadający powoli zmrok nadaje im szczególnego, magicznego klimatu. Pięknie pokazuje to wiersz Jana Kasprowicza.
Formy terenu w Tatrach. Słownik
Wychodząc na szlak, spotykamy się z różnymi formami terenu górskiego. Skojarzenie ich nazw z rzeczywistym obrazem pomaga w lepszym rozeznaniu czekających nas trudności...
Kult maryjny w Tatrach
Religia od zawsze towarzyszyła góralom i była dla nich ważna. Dotyczy to także oczywiście Matki Bożej, o czym świadczą miejsca kultu maryjnego na terenie Tatr i Podhala.
Śpiewy na Podhalu
By w pełni przekazać emocje, czasem dobre, czasem te gorsze, muzyka i taniec są niekompletne. W tym duecie brakuje jeszcze trzeciego elementu – śpiewu góralskiego.
Zakopiańskie pomniki – część II
W Zakopanem można znaleźć liczne pomniki, upamiętniające ważne postaci lub wydarzenia historyczne. Oto niektóre z nich.
Męski strój podhalański
W wyjątkowe święta tatrzańscy górale wyciągają z szaf starannie przechowywane, regionalne stroje podhalańskie.
Swastyka w Tatrach
Osnuty złą sławą symbol swastyki nie zawsze bywał używany w myśl ideologii nazistowskiej. W Tatrach swego czasu pełnił szczególne funkcje. Przypomnijmy sobie o tych nacechowanych...
Cytaty o górach - cz. III
Ktoś, kto pokochał Tatry, pozostaje im wierny, stają się one dla niego ucieczką od szarej codzienności i miejscem, gdzie można się zregenerować i odetchnąć. Oto kilka cytatów,...
Poezja tatrzańska: Kazimierz Przerwa-Tetmajer - "Pozdrowienie"
Każdy, kto pokochał Tatry, tęskni za nimi, gdy jest daleko. Uczucie to nie było obce także Kazimierzowi Przerwie-Termajerowi, który jest autorem poniższego wiersza:
Damski strój podhalański
Do lat 80. XX wieku stroje damskie na Podhalu bywały tak urozmaicane, że nie tylko spostrzegawcze oko dostrzegało w tym przesadę. Sprawdziło się góralskie powiedzenie: „Ale...
Tatry w malarstwie. Młoda Polska
W okresie Młodej Polski, w dużej mierze dzięki Tytusowi Chałubińskiemu, grono artystów polskich zafascynowało się Podhalem i coraz bardziej dostępnymi Tatrami.
Zakopiańskie pomniki – część I
Spacer po Zakopanem nie musi ograniczać się do zwiedzania Krupówek. W mieście natrafić można na kamienne pomniki, z których każdy upamiętnia ważną dla Podhala postać lub...
Taniec góralski i taniec zbójnicki
Mówi się, że mieszkańcy Podhala we krwi mają muzykę, a w nogach taniec. Jak pisze Witkiewicz: „rzeczywiście, trzeba być dobrymi chłopcami, żeby móc ponosić...
Ludzie i miejsca. Słownik slangu tatrzańskiego
Góry rządzą się swoimi własnymi prawami. Im dłużej się w nich przebywa, tym bardziej się nimi nasiąka. W ciągu lat utworzyło się wiele specyficznych określeń, które nie...
Cytaty o górach - cz. II
Każdy z nas na swój sposób pojmuje góry, dla każdego znaczą trochę co innego. Oto kilka cytatów osób zainspirowanych górami:
Poszukiwanie skarbów w Tatrach
Majestatyczne szczyty Tatr od dawna działały na wyobraźnię ludzi. W dawnych epokach nie wędrowano po górach dla malowniczych krajobrazów, ale w poszukiwaniu skarbów.
Poezja tatrzańska: Władysław Ludwik Anczyc - "W Tatry"
Powstało wiele wierszy opiewających piękno Tatr - poeci, którzy wędrowali po górach, często przelewali swoje wrażenia na papier. Prezentujemy utwór Władysława Ludwika...
Tradycyjne góralskie wesele
Zapewne pierwsze, co przychodzi do głowy na myśl o góralskim weselu, to duża liczba gości i huczna zabawa do rana. Nie jest to wcale dalekie od prawdy! Jednak tradycyjne wesele...
Termy pod Tatrami
Po trudach górskiej wędrówki przyjemnie jest zrelaksować się w ciepłej wodzie. Termy to także świetny sposób, by po prostu wypocząć lub skorzystać z leczniczych...
Cytaty o górach - cz. I
Każdy, kto chodzi po górach wie, że można o nich mówić godzinami. Wśród wielu wypowiedzi różnych osób na temat górskich wędrówek czasem...
Tatry w malarstwie. Wiek XIX
W XIX wieku Tatry zaczęły pojawiać się nie tylko w dziełach literackich, ale też w malarstwie. Zmieniające się zależnie od pory dnia i roku światło i kolory, monumentalne skały i urwiste...
Tatrzańskie jaskinie. Słownik
Zejdźmy pod ziemię. Tam gdzie nie ma światła, na ścianach osiada wilgoć i słychać tylko ciszę lub szum ukrytej gdzieś, przebijającej się między skałami wody. Do jaskiń, które...
Poezja tatrzańska: Kazimierz Przerwa-Tetmajer "Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej"
Pod koniec XIX wieku przedstawiciele świata sztuki zaczęli coraz częściej odwiedzać Zakopane. Wielu z nich pokochało Tatry i przedstawiało je później w swoich dziełach.
Jaskinia, która kryje kości
Jest w Tatrach taka jaskinia, która we wnętrzu kryje niezwykle cenne kości. Nie prowadzi do niej żaden szlak, a otwory wejściowe są szczelnie zamknięte kratami.
Wielkanoc po góralsku
Pisanki, święcenie koszyczka z pokarmem czy polewanie się wodą w Lany Poniedziałek to elementy Wielkanocy znane w całej Polsce. A jakie są tradycyjne zwyczaje wielkanocne górali? W...
„Cześć” i „dzień dobry” w górach
Wzajemne powitanie się na szlaku jest niepisaną umową ludzi gór, zwyczajem i żywym przejawem kultury górskiej, elementem wędrówki i spotkań z ludźmi, którzy...
Dlaczego stawia się kopczyki w Tatrach?
Na szlakach górskich często mijamy ułożone skrupulatnie z kamieni kopczyki. W Polsce najbardziej charakterystyczne są te na Krzesanicy. Co oznaczają? Czy stoją tam tylko przypadkiem? Dlaczego...
Figurka Śpiącego Taternika pod Łomnicą
Przenieśmy się kilka lat wstecz, do roku 2008. W sezonie letnim na stronie internetowej słowackich linii kolejowych (ŽSR) pojawiła się informacja o dodatkowej atrakcji czekającej...
Oscypek, serek górski
Od ponad 400 lat jest wytwarzany przez podhalańskich górali według specjalnej, tradycyjnej receptury. Pytani o to, jak rozpoznać dobry oscypek, odpowiadają: „naprawdę dobry,...
Legenda o rycerzach spod Giewontu
Turyści odwiedzający Podhale dziwią się, skąd w góralach, którzy przecież mają własne tradycje i obyczaje, tyle miłości do polskości i wszystkiego, co polskie. Ci jednak,...
