Ksiądz Walenty Gadowski

Wyjazd do Zakopanego w celach zdrowotnych zapoczątkował miłość księdza Gadowskiego do Tatr. Kto wie, czy Orla Perć powstałaby bez jego zaangażowania? 

Walenty Gadowski urodził się 8 grudnia 1861 roku w Nowym Wiśniczu, jego ojciec był tamtejszym organistą. W 1884 roku przyjał święcenia kapłańskie, ale jego działalność była wielowymiarowa - był nie tylko księdzem, ale też pedagogiem, taternikiem, redaktorem czasopism, działaczem narodowym i turystycznym oraz honorowym członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego. Z czasem stał się również wykładowcą katechetyki, metodyki i pedagogiki w seminariach nauczycielskim oraz duchownym w Tarnowie.

Po raz pierwszy przyjechał do Zakopanego w 1881 roku, kiedy polecono mu wyjazd w góry ze względu na chorobę płuc. Wówczas narodziła się jego miłość do gór i pasja tarernictwa - od 1890 odwiedzał co roku Zakopane, a później także Bukowinę Tatrzańską i Kościelisko. W ciągu kolejnych czterdziestu lat organizował liczne wycieczki w Tatry, zarówno na poziomie turystycznym, jak i taternickim. Prowadził również zbiórki na wyjazdy młodzieży tarnowskiej w Tatry i Pieniny. 

Kiedy w 1901 roku znany poeta Franciszek H. Nowicki wystąpił z pomysłem zbudowania Orlej Perci, ks. Walenty Gadowski podjął inicjatywę. W latach 1903-1906 wytrasował szlak i dał go zbudować z pomocą funduszy własnych i Towarzystwa Tatrzańskiego. Część znaków powstała osobiście namalowana przez księdza.

Jako taternik Gdowski działał zarówno w lecie, jak i zimą. Pierwszy wszedł na Małą Buczynową Turnię (1900), Wielką Buczynową Turnię (1902) i Kozie Czuby (1904, razem z przewodnikami Klimkiem Bachledą i Jakubem Wawrytką starszym ), a także na Przełęcz Nowickiego (1902). Dokonał też nowych przejść między innymi w Basztach (1902), na Krywaniu (1903) i Lodowym Szczycie (1908). W 1910 uskutecznił pierwsze zimowe wejście Żlebem Kulczyńskiego na Kozi Wierch (z przewodnikiem Jakubem Wawrytką starszym) oraz od Morskiego Oka na Rysy (z tymże Wawrytką i Bolesławem Łazarskim). 

Ksiądz Gadowski pozostawił po sobie sporo spuścizny intelektualnej. Jest autorem kilku książek i artykułów z zakresu pedagogiki, między innymi takich tytułów jak Wychowanie młodzieży i herbarcjanizm oraz Z Historii pedagogiki. Popularność przyniósł mu Katechizm elementarny. Ponadto redagował "Dwutygodnik Katechetyczny i Duszpasterski", publikował również na łamach "Biesiady Literackiej", "Pamiętnika Towarzystwa Tatrzańskiego", "Głosu Narodu" oraz "Ilustrowanego Kuriera Codziennego". Wydał również pamiętną książeczkę Wspomnienia z Tatr (1934) i Przewodnik po Pieninach (1928). 

Ksiądz Walenty Gadowski zmarł 14 maja 1956 roku w Bochni i tam też został pochowany. W 1986 roku miasto upamiętniło go tablicą ufundowaną przez PTTK na domu, w którym mieszkał. Jednakże bardziej znana jest tablica, którą wmurowano w ścianę budynku stacji kolejki linowej na Kasprowym Wierchu.