KIRY
Wysokość: 927 m n.p.m.

Kiry to jedno z osiedli miejscowości Kościelisko. Znane jest przede wszystkim z tego, że stanowi punkt wypadowy wycieczek przez Dolinę Kościelską do schroniska na Hali Ornak. Słowo „kira” w tutejszej gwarze oznacza zakręt drogi lub rzeki. Na przysiółek składają się Kira Leśnicka, a także Niżnia i Wyżnia Kira Miętusia. Miejsce to od dawna było wykorzystywane do działalności gospodarczej. Istniały tu chociażby tartak, gonciarnia i inne obiekty związane z przemysłem drzewnym. W dwudziestoleciu międzywojennym stacjonowała tu Kompania Wysokogórska Wojska Polskiego. Odkąd odkryto uroki Doliny Kościeliskiej, Kiry zaczęli odwiedzać liczni turyści. Z myślą o nich wybudowano tu stylową gospodę „Harnaś”, która istnieje do dziś. Do wylotu Doliny Kościeliskiej najłatwiej dostać się busem spod zakopiańskiego dworca (koszt 7 zł). Dla zmotoryzowanych jest tutaj rozległy parking, na którym za 30 złotych można zostawić auto na cały dzień. Część drogi przez dolinę (do Polany Pisanej) można przebyć fasiągiem.

Dalsza podróż --> do Doliny Kościeliskiej (20 min)

Podążamy zielonym szlakiem.

 

DOLINA KOŚCIELISKA
Wysokość: 952 m n.p.m.

Dolina Kościeliska to jedno z najpopularniejszych miejsc w Tatrach. Jest to druga co do wielkości tatrzańska dolina, mająca długość 9 kilometrów i ciągnąca się od podnóża Tatr aż po ich główną grań. Dolinę Kościeliską od południowego wschodu rozgranicza grań odchodząca od Małołączniaka, na zachodzie zaś grzbiet Ornaku. Jest to także miejsce bogate w atrakcje przyrodnicze, takie jak wspaniałe formacje skał wapiennych w dolnej części czy towarzyszące im mroczne jaskinie. Z tego też powodu – oraz ze względu na cudowny widok na Bystrą – Dolina Kościeliska od dawna była licznie odwiedzana przez turystów. Cenili sobie ją także kupcy, którzy mogli tędy swobodnie podróżować na południe, w stronę ziem dzisiejszej Słowacji (niegdyś Węgier), dzięki bardzo łagodnemu przejściu przez grań główną na wysokości Tomanowej Przełęczy. Liczne karawany służyły za cel dla zbójników, którzy wykazywali w pewnym okresie znaczącą aktywność na terenie doliny. Tego też pozostałościami są nazwy miejsc, takich jak chociażby Zbójnicka Turnia. Dziś Dolina Kościeliska to jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc w Tatrach. W pobliżu polany Stare Kościeliska mamy możliwość udania się w różne strony. Poza wycieczką w stronę Hali Ornak, warto również przejść się Ścieżką nad Reglami (czarny szlak), na Halę na Stołach lub też w stronę Ciemniaka, a następnie granią Czerwonych Wierchów. Dobrym pomysłem jest zajrzeć do którejś z udostępnionych dla turystów jaskiń.

Dalsza podróż --> do Schroniska na Hali Ornak (1 h 5 min)

Kontynuujemy marsz zielonym szlakiem wzdłuż Potoku Kościeliskiego. Po drodze mijamy Kapliczkę Zbójnicką św. Barbary. Przy wywierzysku, znanym jako Lodowe Źródło, rozpoczynają się szlaki: niebieski na Halę Stoły i czarny do Jaskini Mroźnej. Zielony prowadzi przez Polanę Pisaną na Halę Ornak.

 

SCHRONISKO NA HALI ORNAK
Wysokość: 1100 m n.p.m.

Schronisko na Hali Ornak jest piątym obiektem turystycznym, który znalazł się w Dolinie Kościeliskiej. Pierwsza altana wybudowana przez Towarzystwo Tatrzańskie (poprzednik PTTK) w 1875 r. powstała przy Lodowym Źródle nieopodal polany Stare Kościeliska. Kolejna została wzniesiona w 1892 r. na Polanie Smytniej. Trzeci budynek w 1896 r. postawiono nad Smreczyńskim Stawem. Żadna z tych budowli nie przetrwała próby czasu. Również kolejna budowla na Hali Pyszniańskiej, będąca pierwszym schroniskiem turystycznym w obszarze Doliny Kościeliskiej. Przetrwała jedynie do roku 1945, kiedy to uległa zniszczeniu w czasie walk partyzanckich.

Schronisko na Hali Ornak, które obecnie służy turystom, powstało w latach 1948-1949 na Małej Polanie Ornaczańskiej i stanowi własność PTTK. W projektowaniu obiektu uczestniczyła m.in. Anna Górska, której autorstwa są również projekty schronisk w Dolinie Pięciu Stawów oraz na Polanie Chochołowskiej. Konstrukcja w dużej mierze wykonana z drewnianych bali. Spadzisty dach dodaje jej specyficznego górskiego uroku. Uroczystość otwarcia miała miejsce 8 sierpnia 1948 r. Od 1973 r. schronisko nosi imię prof. Walerego Goetla, wybitnego geologa i badacza Karpat.

Schronisko dysponuje 48 miejscami noclegowymi w pokojach 2, 3, 4, 6 i 8-osobowych w cenach od 90-120 zł za nocleg. Zalecane jest dokonywanie rezerwacji z dużym wyprzedzeniem czasowym. Honorowane są zniżki dla członków PTTK, PZA, Alpenverein, HDK, NFI i posiadaczy KDR. Niektóre pokoje wyposażone są w umywalkę. Wszelkie sanitaria są dostępne dla turystów na piętrze hotelowym i w podziemiach budynku. Na parterze znajduje się drewniana stylowa sala jadalna wraz z bufetem, recepcją oraz kuchnia wydająca posiłki. Do dyspozycji turystów są również sala wypoczynkowa z biblioteczką, kuchnia turystyczna oraz suszarnia odzieży. Wrzątek wydawany jest bezpłatnie. Jako specjalność schroniska gospodarze polecają szarlotkę, przygotowywaną według tradycyjnej receptury. W schronisku organizowane są imprezy okolicznościowe: sportowe, charytatywne oraz kulturalno-naukowe, m. in. zawody w skialpinizmie, a także wieczory z poezją górską, imprezy integracyjne i wystawy.

Schronisko stanowi dobrą bazę wypadową w Tatry Zachodnie, w szczególności na grań Czerwonych Wierchów, Ornak, Starorobociański Wierch, Bystrą, Jarząbczy Wierch i Wołowiec. Turyści nastawieni na nieco bardziej spacerowe trasy, mogą wybrać się do Doliny Chochołowskiej oraz do jaskiń Doliny Kościeliskiej: Mylnej, Mroźnej, Raptawickiej (konieczność posiadania latarki oraz ciepłego ubrania). Zimą w rejonie Ornaku istnieje możliwość pokonania kilku pięknych tras skitourowych.

Dalsza podróż --> nad Smreczyński Staw (30 min)

Wędrujemy czarnym szlakiem, który prowadzi leśną ścieżką. Wędrówka jest łatwa i przyjemna. Dochodzimy do Niżnej Smreczyńskiej Polany, skąd można podziwiać Ciemniaka. Idziemy jeszcze około 10 minut po kamiennych schodach i osiągamy Smreczyński Staw.

 

SMRECZYŃSKI STAW
Wysokość: 1227 m n.p.m.

Smreczyński Staw to przepiękne i niezwykle urokliwe jeziorko, położone u zbiegu Dolin Pyszniańskiej i Tomanowej. Woda ma głębokość około 5 m, a jej przejrzystość wynosi 1,5 – 2 m. Znad stawu rozciąga się przepiękny widok w stronę głównej grani Tatr, obok której dumnie dominuje Bystra. Otoczenie jeziorka to rezerwat ochrony ścisłej „Pyszna, Tomanowa, Pisana”. Rozciąga się tam wielki, nieudostępniany dla turystów, las, w którym ciszą, spokojem i nieskalanym środowiskiem cieszyć się może dzika zwierzyna. Zwiedzający dochodzą tylko do stawu, gdzie postawiono kilka ławek, na których można usiąść i odpocząć, podziwiając przyrodę. Bagniste brzegi stawu odgrodzono od terenu dostępnego dla turystów drewnianymi barierkami. Co ciekawe, dawniej górale wierzyli, że jezioro nie ma dna. Według legendy, pewien baca kiedyś zaczął kopać rów odwadniający, chcąc zamienić to miejsce w łąkę, ale przerażony zaprzestał swego dzieła, gdy usłyszał dochodzący z głębi stawu głos, który ostrzegał go, że dalsze prace doprowadzą do zalania całej Polski aż po morze.

Powrót --> tą samą drogą (1 h 35 min)