Jaskinia Wielka Śnieżna
Jaskinia Wielka Śnieżna jest najgłębszą i najdłuższą jaskinią Polski oraz najgłębszą w całych Tatrach. Długość odkrytych dotychczas korytarzy wynosi 23 753 m, głębokość to 808 m, deniwelacja zaś wynosi 824 m. Nazwa odnosi się do systemu obejmującego 5 połączonych ze sobą jaskiń: Śnieżnej, Wielkiej Litworowej, nad Kotlinami, Jasnego Awenu i Wilczej.
Wejścia znajdują się w Wyżniej Świstówce w Dolinie Małej Łąki (Jaskinia Śnieżna, Jaskinia nad Kotlinami, Jasny Awen), w Dolinie Litworowej w zboczu Małołączniaka (Jaskinia Wielka Litworowa) oraz w Dolinie Małej Łąki w ścianach opadających z Kotlin do Niżniej Świstówki (Jaskinia Wilcza). Największa w całym systemie jest Jaskinia Śnieżna, najmniejsza – Wilcza, która nie jest dostępna dla taterników.
W systemie jaskiń występują liczne cieki wodne. Nie badano występowania fauny, prawdopodobnie jaskinię zamieszkują nietoperze oraz fauna wodna.
Otwór Jaskini Śnieżnej odkryli w 1959 roku Józef Frączek i Bronisław Nowina-Noiszewski na podstawie wskazówek górali. Od chwili odkrycia systemu Jaskini Wielkiej Śnieżnej doszło tam do wielu wypadków, w tym 5 śmiertelnych. Pierwszy z nich miał miejsce w 1970 roku. W jednej ze studni zginął grotołaz Witold Szywała, a jego ciało udało się wydobyć na powierzchnię dopiero po dwóch miesiącach. Studnię, w której zginął, nazwano jego nazwiskiem.
Jaskinia Marmurowa
Wejście do tej jaskini znajduje się na wysokości 1771 m w zboczu Gładkiego Upłaziańskiego w górnej części Kazalnicy Miętusiej. Jej długość wynosi 681 m, zaś deniwelacja – 150,5 m. Otwór jaskini był od dawna znany góralom, a pierwsi grotołazi dotarli do niej w roku 1960.
Jaskinia Marmurowa ma rozwinięcie pionowe: zaczyna się 13-metrową studnią, która następnie przechodzi w kolejną studnię, zwaną Plecami Murzyna. Pomiędzy nimi znajduje się wejście do prowadzącego w górę Komina KKTJ, gdzie leży najwyższy punkt jaskini. Na dnie Pleców Murzyna znajduje się rozgałęzienie: dwa ciągi kończą się szczelinami, zaś trzeci prowadzi do 22-metrowej studni, na dnie której znajduje się Sala Deszczu: pada tam silny deszcz podziemny. Z niej odchodzą dwa kolejne ciągi, z których jeden prowadzi do najniższego punktu jaskini (126 m). W jaskini nie ma nacieków, mieszkają tam nietoperze.
Jaskinia Mała w Mułowej
Jest to jedna z najdłuższych i najgłębszych jaskiń w Tatrach. Jej otwór wejściowy ma zaledwie 80 cm średnicy i znajduje się w zachodniej ściance płaśni w Dolinie Mułowej na wysokości 1757 m. Do tej pory jaskinia nie została do końca zbadana i opisana: do 2002 roku znano jedynie 25 m korytarzy (stąd też jej nazwa); wówczas wyprawa Sądeckiego Klubu Taternictwa Jaskiniowego PTTK przeszła przez Zacisk Sietniaków i rozpoczęła się dalsza eksploracja jaskini. W styczniu 2004 roku doszło do tragicznego wypadku: czworo grotołazów ze wspomnianego klubu – Anna Antkiewicz, Magdalena Jarosz, Piotr Trzeszczoń i Daniel Rusnarczyk – zginęło w lawinie w drodze do jaskini.
W 2016 roku długość odkrytych korytarzy wynosiła już 3 863 m, zaś deniwelacja 555 m. Szata naciekowa występuje na znacznej głębokości, znajdują się tam także liczne cieki wodne i jeziorka.
Jaskinia Miętusia
Jest to jaskinia o największej rozciągłości horyzontalnej w Polsce – około 1 150 m. Jej otwór wejściowy znajduje się na wysokości 1273 m u podnóża Dziurawego. Niektóre części jaskini nadal są słabo zbadane i opisane. Długość odkrytych korytarzy to 10 780 m, zaś deniwelacja 305 m.
Główny ciąg tworzą korytarze między otworem wejściowym a Awenami; odchodzi od niego wiele bocznych dróg. W jaskini występuje bogata szata naciekowa, między innymi liczne stalaktyty i stalagmity. Znajduje się tam także sporo jeziorek, z których największe to Jeziorko Gotyckie i Szmaragdowe Jeziorko. W niektórych miejscach pada deszcz podziemny. Jaskinię zamieszkują nietoperze.
Jaskinia Miętusia została odkryta w roku 1936 przez Władysława Goryckiego, a w latach 50. rozpoczęła się dalsza eksploracja i stopniowo odkrywano kolejne korytarze i kominy.
Śnieżna Studnia
Śnieżna Studnia to druga pod względem długości i głębokości jaskinia w Polsce. Jej dwa otwory wejściowe znajdują się obok siebie w północno-wschodnim zboczu Małołączniaka, na wysokości 1748 i 1756 m.
Jaskinia została odkryta w 1959 roku przez Danutę Sterlau i Stanisława Wójcika, zaś od roku 1984 trwa systematyczne badanie Śnieżnej Studni. Nie wszystkie jej części zostały dobrze zbadane; długość odkrytych dotąd korytarzy wynosi 13 200 m, zaś deniwelacja 763 m. Jaskinia rozpoczyna się ciągiem pionowych studni, z których największa liczy 230 m. Na głębokości 500 m poniżej wejścia rozpoczynają się natomiast ciągi poziome jaskini połączone kominami i studniami. Jeszcze niżej prowadzą głębokie studnie, które kończą się niezbadanymi dotąd syfonami.
Przez najniższe piętro jaskini płynie ciek wodny, znajdują się w niej również liczne stałe zbiorniki wodne. Śnieżna Studnia jest zamieszkiwana przez nietoperze.
Jaskinia Wysoka – Za Siedmiu Progami
Jaskinia ta zajmuje trzecie miejsce pod względem długości i piąte pod względem deniwelacji w Polsce. Dotąd odkryto 11 660 m korytarzy, zaś deniwelacja wynosi 435 m.
Określenie Jaskinia Wysoka – za Siedmiu Progami odnosi się do trzech jaskiń, które początkowo były odkrywane niezależnie od siebie i dopiero później połączone. Na system składają się Jaskinia za Siedmiu Progami, Jaskinia Wysoka i Jaskinia Pośrednia.
Otwory wejściowe wszystkich trzech jaskiń znajdują się w górnej części Wąwozu Kraków. Jaskinia za Siedmiu Progami jest największa i odkryto ją jako pierwszą – dokonał tego Stefan Chałubiński pod koniec lat 40. XX wieku. Jej dwa otwory wejściowe znajdują się na wysokości 1455 i 1468 m; długość jaskini wynosi 6 150 m, zaś deniwelacja 222 m. Druga co do długości jaskinia w systemie, Jaskinia Wysoka odkryta w 1954 roku, ma 5 464 m długości, a jej otwory wejściowe znajdują się 1487 i 1499 m. Najmniejsza z tych trzech Jaskinia Pośrednia ma zaledwie 46 m długości, a jej trzy otwory wejściowe znajdują się w Wąwozie Kraków na wysokości 1477, 1487 i 1488 m. Została odkryta w roku 1955. Wszystkie trzy jaskinie połączono w latach 80. XX wieku.
W systemie występuje bogata szata naciekowa: liczne stalaktyty, stalagmity, stalagnaty i polewy naciekowe. W jaskini nie ma stałych cieków wodnych; jest zamieszkiwana przez nietoperze.
