Taternictwo jaskiniowe
Taternictwo jaskiniowe to połączenie sportu, turystki, a często także nauki. Zwiedzanie tatrzańskich jaskiń rozpoczęło się co najmniej w XVII w. Z tego okresu pochodzi opis Mokrej Dziury w Dolinie Jaworowej. Do pierwszych spelologów tatrzańskich możemy zaliczyć Georga Bohusa (XVIII w.), Georga Buchholza (XVIII w.), Christiana Genersicha (XVIII/XIX w.) oraz Albrechta Sydowa (XIX w.). Pierwszym polskim turystą jaskiniowym w Tatrach był natomiast pisarz Seweryn Goszczyński, który zwiedził i opisał Jaskinię Pisaną w Dolinie Kościeliskiej.
Jaskinie udostępnione taternikom
Na terenie TPN dla taternictwa jaskiniowego udostępniono następujące jaskinie:
- Goryczkowa
- Kalacka
- Kasprowa Niżnia
- Kasprowa Średnia
- Kasprowa Wyżnia
- Koprowa Studnia
- Małołącka
- Marmurowa
- Miętusia
- Miętusia Wyżnia
- Pod Dachem
- Pod Wantą
- Pomarańczarnia
- Przy Przechodzie
- Studnia za Murem
- System Ptasiej: Lodowa Litworowa, Ptasia Studnia, Nad Dachem
- System Wielka Śnieżna (z wyłączeniem Jaskini Wilczej do połączenia ze Śnieżną): otwór Wielka Litworowa, otwór Śnieżna, otwór Jasny Aven, otwór Nad Kotlinami
- Śpiących Rycerzy
- Śpiących Rycerzy Wyżnia
- Tunel Małołącki (dolny otwór)
- Wodna pod Pisaną
Nie wszystkie jaskinie są udostępnione taternikom, ponieważ wiele z nich jest cennymi obiektami, na które obecność człowieka wywiera negatywny wpływ. Sporo jaskiń jest małych i nieatrakcyjnych pod względem taternickich.
Jaskinia Wielka Śnieżna
Wśród wymienionych jaskiń na uwagę zasługuje Jaskinia Wielka Śnieżna, która jest najgłębszą i najdłuższą jaskinią Polski oraz najgłębszą w całych Tatrach. Długość odkrytych dotychczas korytarzy wynosi 23 753 m, głębokość to 808 m, deniwelacja zaś wynosi 824 m. Nazwa odnosi się do systemu obejmującego 5 połączonych ze sobą jaskiń: Śnieżnej, Wielkiej Litworowej, nad Kotlinami, Jasnego Awenu i Wilczej.
Wejścia znajdują się w Wyżniej Świstówce w Dolnie Małej Łąki (Jaskinia Śnieżna, Jaskinia nad Kotlinami, Jasny Awen), w Dolinie Litworowej w zboczu Małołączniaka (Jaskinia Wielka Litworowa) oraz w Dolinie Małej Łąki w ścianach opadających z Kotlin do Niżniej Świstówki (Jaskinia Wilcza). Największa w całym systemie jest Jaskinia Śnieżna, najmniejsza – Wilcza, która nie jest dostępna dla taterników.
W systemie jaskiń występują liczne cieki wodne. Nie badano występowania fauny, prawdopodobnie jasknię zamieszkują nietoperze oraz fauna wodna.
Otwór Jaskini Śnieżnej odkryli w 1959 roku Józef Frączek i Bronisław Nowina-Noiszewski na podstawie wskazówek górali. Od chwili odkrycia systemu Jaskini Wielkiej Śnieżnej doszło tam do wielu wypadków, w tym 5 śmiertelnych. Pierwszy z nich miał miejsce w 1970 roku. W jednej ze studni zginął grotołaz Witold Szywała, a jego ciało udało się wydobyć na powierzchnię dopiero po dwóch miesiącach. Studnię, w której zginął, nazwano jego nazwiskiem.
