na Baranie Rogi

Baranie Rogi to jeden z najwyższych tatrzańskich szczytów, osiagający wysokość 2526 m. Jego dwa wierzchołki rozdzielone są Baranią Szczerbą. Na szczyt nie prowadzi znakowana ścieżka, można tam jednak wejść w towarzystwie przewodnika lub po spełnieniu wymogów stawianych przez TANAP (m.in. posiadanie certyfikatu ukończenia kursu wspinaczkowego oraz dysponowanie odpowiednim sprzętem). Poniżej propozycja jednej z możliwych tras.

STARY SMOKOWIEC
Wysokość: 1010 m n.p.m.

Stary Smokowiec to najstarsza tatrzańska osada rekreacyjna znana z czarownej górskiej scenerii. Znajduje się u podnóża Tatr Wysokich na Słowacji na wysokości 1010 m n.p.m. i stanowi część administracyjnej struktury miasta Wysokie Tatry. Nieopodal znajdują się miejscowości Tatrzańska Łomnica i „reszta Smokowców”: Nowy Smokowiec, Dolny Smokowiec, Górny Smokowiec, z których Stary Smokowiec jest największy. Nad osadą góruje m.in. Sławkowski Szczyt, który jest jednym z możliwych kierunków, które można obrać z tego miejsca.

Rozwój Starego Smokowca datuje się głównie na dziewiętnasty wiek, kiedy to Jan Rainer rozbudował osadę o budynki sanatoryjne m.in. Flora (1839), Szwajcarski Dom czy Bellevue (1850). Należy wspomnieć, że później, z okazji narciarskich Mistrzostw Świata w 1970 r., między perełki architektoniczne wtłoczono duże betonowe budynki, które nieco zakłóciły idylliczny charakter tego miejsca.

Miejscowość część swego uroku straciła również 19 listopada 2004 roku, za sprawą huraganu, który niemal doszczętnie zniszczył okoliczne lasy (powierzchnia co najmniej 14 tys. hektarów). Słowacy powstałe szkody usuwali aż przez 2 lata. Za sprawą diametralnej zmiany krajobrazu wydano pozwolenie na rozbudowę istniejącej już, szerokiej sieci narciarskiej (dziś prosperuje tu ośrodek narciarski). W miejscowości obecnie mieści się również siedziba słowackiego Górskiego Pogotowia Ratunkowego (słow. Horská Záchranná Služba).

Osada potrafi olśnić turystów swoim nieco staroświeckim charakterem, licznymi budynkami willowymi, a także zielonymi terenami pośród górskiej scenerii. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych dzieł architektury jest Grand Hotel, który został wybudowany w 1904 r. Miasto słynie również z wody mineralnej. Już w XIX w. wokół jej źródła wybudowano leśniczówkę i myśliwską chatę.

Do atrakcji miejscowości zarówno w sezonie jak i poza nim można wliczyć wiele elementów. Położone nieopodal w górach Smokowieckie Siodełko (słow. Hrebienok) zmienia się zimą w centrum sztuki lodowej. Odbywają się tu mistrzostwa w artystycznym rzeźbieniu w lodzie zwane Tatry Ice Master.

W Stary Smokowiec funkcjonuje wygodna kolej linowo-terenowa na wspomniane Smokowieckie Siodełko, a tor saneczkowy (czynny w dzień i w nocy) należy do najlepszych atrakcji zimowych. Latem w miejscowości można skorzystać z bogatej oferty SPA, a ci którzy wolą aktywnie spędzać czas, mogą potraktować to miejsce jako doskonały punkt startu górskich wycieczek.

Najprościej dojechać z przejścia granicznego w Łysej Polanie. Ok. 20 km od granicy, za wsią Tatrzańska Kotlina, należy kierować się na Drogę Wolności (słow. Cesta Slobody), prowadzącą wzdłuż południowego podnóża Tatr Wysokich. Stąd do Łomnicy będzie jeszcze 8 km. Podróż należy kontynuować drogą 537 aż do Starego Smokowca. Możliwy dojazd transportem publicznym lub koleją elektryczną.

Najprościej dojechać z przejścia granicznego w Łysej Polanie: 21 km od granicy, za wsią Tatranska Kotlina, należy kierować się na Drogę Wolności (słow. Cesta Slobody), prowadzącą wzdłuż południowego podnóża Tatr Wysokich. Stąd do Łomnicy jeszcze 8 km. Podróż należy kontynuować drogą 537 aż do Starego Smokowca. Możliwy dojazd transportem publicznym lub elektryczną koleją (Elektriczka).

Dalsza podróż --> na Smokowieckie Siodełko (50 min)

Ze Smokowca na Siodełko prowadzi zielony szlak. Od stacji kolejowej podążamy uliczką w lewo obok Grand Hotelu, mijamy drewniany kościółek i dolną stację kolejki. Dalej szlak wiedzie obok drewnianej willi „Ilona” w górę, ścieżka jest szeroka i wysypana żwirem. Prowadzi równolegle do torów kolejki, dwukrotnie łączy się z szosą. Podczas wędrówki możemy podziwiać Sławkowski Szczyt i Łomnicę.

 

SMOKOWIECKIE SIODEŁKO
Wysokość: 1285 m n.p.m.

Smokowieckie Siodełko w Tatrach Wysokich, czyli Hrebienok, bywa przez Polaków nazywane „smokowiecką Gubałówką”. Rozciąga się z niego piękny widok na grupę Łomnicy.

Smokowieckie Siodełko znajduje się w masywie Sławkowskiego Szczytu. Można wyjechać na niego kolejką ze Starego Smokowca w niespełna 5 min. Wagoniki kursują od 1 czerwca do 30 października w godzinach 7:30-18:30, w pozostałych miesiącach krócej. Koszt biletu kupionego na miejscu w kasie w obie strony to 13 euro, w górę 11 euro, w dół – 9 euro. Kupując przez Internet można liczyć na nieco niższe ceny. Dzieci do 6. roku życia podróżują za darmo, przewidziane są także zniżki dla uczniów, młodzieży, seniorów oraz większych grup. Kolejka powstała na początku XX wieku z myślą o sportach zimowych. Obecna kolejka zastąpiła poprzednią w 2007 roku, a każdy z dwóch wagonów zabiera 160 pasażerów.

Już w latach 20. ubiegłego stulecia Siodełko było uważane za najpopularniejszy punkt widokowy i wypadowy w Tatrach. Z platformy terenowej rozciąga się bowiem wspaniały widok na Łomnicę, Pośrednią Grań, Spisz i Niskie Tatry. W pobliżu górnej stacji kolejki znajduje się Schronisko Bilíka, a środek platformy zajmuje hotel „Hrebienok". Za nim postawiono kamień z tablicą upamiętniającą wizytę królowej brytyjskiej Elżbiety II w 2008 r. Od 2013 roku zimową atrakcją Siodełka jest świątynia z lodu. Co roku odbywa się tam także międzynarodowy konkurs rzeźby w lodzie „Tatra Ice Master”.

Dalsza podróż --> do Rainerowej Chaty (25 min)

Czerwony szlak prowadzi wygodną ścieżką na Staroleśną Polanę z Rainerową Chatką. Droga biegnie niemal poziomo nad schroniskiem Bilika.

 

RAINEROWA CHATA
Wysokość: 1301 m n.p.m.

Jest to najstarszy zachowany w Tatrach schron turystyczny. Johann G. Rainer zbudował go w 1856 r. z myślą o turystach, którzy przyjeżdżali tu zwiedzić Wodospady Zimnej Wody. W kamiennym, krytym gontem budynku zaczęto składować drewno, gdy obok postawiono duże schronisko. W latach 1884-1980 stało tu bowiem Schronisko pod Kozicą, zwane „Kamzikiem", które służyło turystom do 1977 r. i 13 lat później zostało rozebrane.

Rainerowa Chata, zaniedbana i bliska ruiny, w latach 1982-1983 została zabezpieczona przez TANAP. W 1997 roku Peter Petras, tragarz górski i nauczyciel z Kieżmarku, wydzierżawił budynek i przeprowadził w nim gruntowny remont. Uruchomił tam bufet ogrzewany piecem kaflowym i oświetlany lampami naftowymi. Nie oferuje noclegów, ale poza bufetem znajdują się tu także sklep z pamiątkami i muzeum nosiczów tatrzańskich. Na polanie organizowane są cykliczne imprezy. W grudniu opiekun chaty buduje szopkę ze śniegu i lodu, w czerwcu następuje otwarcie sezonu letniego, a w połowie sierpnia obchodzony jest Dzień Rainerowej Chatki.

W tym rejonie znajduje się sporo szlaków turystycznych. Poza zielonym i czerwonym mamy tu także niebieski, który wiedzie tu z Tatrzańskiej Łomnicy.

Dalsza podróż --> do schroniska Zamkowskiego (40 min)

Na rozdrożu wybieramy znaki zielone i czerwone. Szlak przekracza Staroleśny Potok, następnie prowadzi w górę zakosem na skalny próg. Przechodzimy przez mostek obok Wyżniego Wodospadu, dalej ostro w prawo. Czeka nas podejście przez pole złomów granitu, później kolejnym zakosem ścieżka wprowadza w las.

 

SCHRONISKO ZAMKOWSKIEGO
Wysokość: 1475 m n.p.m.

Schronisko Zamkowskiego (słow. Zamkovského chata) znajduje w Dolinie Małej Zimnej Wody, w słowackich Tatrach Wysokich. Jego nazwa pochodzi od imienia węgierskiego taternika i przewodnika słowackiego pochodzenia, Štefana Zamkowskiego. Nieopodal znajduje mini elektrownia, wybudowana na Małej Zimnej Wodzie.

Budynek powstał w latach 1942-1943. Pięć lat później, w 1948 roku, władze Czechosłowacji odebrały go Štefanowi Zamkowskiemu, nadając schronisku nowa nazwę – Nálepkova chata (od nazwiska kapitana Nálepki, partyzanta niezwiązanego z Tatrami). Do początkowej nazwy powrócono w 1992 roku, kiedy budynek przejął wnuk Zamkowskiego – Stanislav Tichy. Od 2004 roku chatarem schroniska jest Janka Kalinčíková.

Schronisko Zamkowskiego jest czynne przez cały rok. Dysponuje 25 miejscami noclegowymi w pokojach 2, 4 i 5-osobowych. WC i prysznic z ciepłą wodą znajdują się na korytarzu. Cena noclegu dla jednej osoby w sezonie (01.02-31.03, 01.06-31.10, 26.12-02.01) wynosi 25 € lub 43 € w zależności od standardu. Poza sezonem cena wynosi 35 € lub 20 € za dobę. Przewidziane są 40% zniżki dla dzieci do 12 roku życia. Koszt pościeli to 3 € za noc. Opłata miejscowa wynosi 2 €. Jest możliwość zabranie ze sobą psa, za dodatkową opłatą 10 € za noc po wcześniejszym uzgodnieniu. W schronisku znajduje się kącik dla dzieci, a przy wejściu do budynku letni taras. W przypadku złej pogody możliwy jest nocleg na strychu, trzeba mieć jednak własny śpiwór.

Schronisko Zamkowskiego oferuje bogatą ofertę pełnego wyżywienia. Specjalnościami są zupy: czosnkowa, kapuściana lub z soczewicy. Ponadto warto spróbować gulaszu i tradycyjnych słowackich ciast i pierogów. Za niepełne wyżywienie zapłacimy tu 22 €, śniadanie to koszt 8 €, natomiast obiadokolacja 14 €. Jest również możliwość zamówienia paczki z przekąskami w cenie 8 €. Schronisko oferuje zniżki JAMES, KST, SVHT, ČHS, KČT, Alpenverein i ISIC.

Dalsza podróż --> do schroniska Téryego (1 h 30 min)

Spod schroniska wyruszamy zielonym szlakiem. Przekraczamy górną granicę lasu i wędrujemy wśród kosodrzewiny. Mijamy Kolebę Łomnicką, później ścieżka skręca ostro w lewo i wznosi się po blokach i złomach na skraj progu skalnego. Zakosami podchodzimy na próg Doliny Pięciu Stawów Spiskich, a nad Przednim Stawem nasza droga skręca na zachód.

 

SCHRONISKO TERY’EGO
Wysokość: 2015 m n.p.m.

Schronisko Téryego (słow. Téryho chata) położone jest w słowackiej części Tatr Wysokich, na granicy Doliny Małej Zimnej Wody i Doliny Pięciu Stawów Spiskich. Jest najwyżej położonym w Tatrach schroniskiem, które jest czynne przez cały rok. Wyżej usytuowane jest tylko schronisko pod Rysami, otwierane jednak tylko sezonowo. Turyści często nazywają to miejsce pieszczotliwie Terinką. Roztacza się stąd wspaniały widok na Pośrednią Grań, Łomnicę i Lodowy Szczyt.

Projekt budynku wyszedł spod ręki architekta Gideona Majunkego. Schronisko zostało wzniesione w 1899 r. Ponad 50 ton materiału potrzebnego do budowy musiało zostać przetransportowane na plecach budowniczych.

Patronem chaty został Ödön Téry – taternik, inicjator budowy schroniska, a także zdobywca okolicznych szczytów. W okresie międzywojennym schronisko należało do Klubu Czechosłowackich Turystów, od 1939 roku do Klubu Słowackich Turystów i Narciarzy. W czasie wojny ukrywano tu polskich uchodźców z obozów jenieckich, których transportowano później w niższe rejony Tatr. W latach 1984–1986 chata przeszła modernizację, zachowując jednak kanon wyglądu nadany pierwotnie przez projektora budynku. W 1991 roku schronisko przeszło pod władzę spółki Slovenské Karpaty, zaś później Turservis Klubu Słowackich Turystów. Z początkiem 2011 roku schronisko stało się współwłasnością KST (75%) i Słowackiego Towarzystwa Wspinaczkowego JAMES (25%)

Po zamontowaniu baterii słonecznych schronisko jest w pełni zelektryfikowane. Od 2004 r. chatą zarządza Peter Michalka

Schronisko Téry'ego dysponuje 24 miejscami noclegowymi w dwóch pokojach 6-osobowych i jednym 12-osobowym. Na każdym łóżku znajdują się dwa koce i poduszka. Zakwaterowanie należy zarezerwować z uprzedzeniem wyłącznie drogą mailową. W razie braku miejsc istnieje możliwość przenocowania na podłodze jadalni w cenie 22,5 € - w takim przypadku schronisko oferuje materac (konieczne jest posiadanie własnego śpiwora). Cena za nocleg 1 osoby wynosi 43,50 € (w tym 1,5 € opłaty miejscowej). Nocleg dla dzieci do 7 roku życia wynosi 12 €. Istnieje opcja noclegu z wyżywieniem. Turyści mogą skorzystać z jadalni, która jest w pełni wyposażana przez słowackich nosiczy. W schronisku znajduje się również kuchnia turystyczna.

Dalsza podróż --> na Baranie Rogi (30 min)

Idziemy na lewo od skał grani, następnie trawersujemy w lewo żebro i schodzimy do żlebu. Jego piarżystym korytem idziemy w górę, pokonując kilka skalnych stopni. Gdy żleb się rozszerzy, idziemy w lewo na żebro. Kolejnym żlebem przechodzimy na skalne żeberko, z niego zaś na sam szczyt.

 

BARANIE ROGI
Wysokość: 2526 m n.p.m.

Baranie Rogi znajdują się nieopodal grani głównej Tatr (przechodzi przez pobliski Wyżni Barani Zwornik). Główne wierzchołki tego masywu są rozdzielone Baranią Szczerbą. Dominuje nad trzema dolinami: Czarną Jaworową, Pięciu Stawów Spiskich i Dziką. Na południe od Baranich Rogów ciągnie się potężna grań, na której znajduje się Durny Szczyt czy Łomnica. Nazwa szczytu związana jest z podobieństwem do rogów barana. Niegdysiejsi węgierscy i niemieccy mieszkańcy Spisza nazywali go jednak "Szycztem zielonego jeziora" (niem. Grünseespitze, węg. Zöld-tavi-csúcs), co miało związek z bliskością Zielonego Stawu Kieżmarskiego. Pierwsze odnotowane wejście na szczyt miało miejsce we wrześniu 1867 roku, a dokonali go ks. Józef Stolarczyk i ks. Ambroży Reformat (Tomasz Trausyl) oraz przewodnicy: Wojciech Gąsienica Kościelny, Wojciech Ślimak, Szymon Tatar starszy i Jędrzej Wala starszy. Zimą po raz pierwszy zameldował się tam duet Adam Karpiński i Konstanty Narkiewicz-Jodko (w roku 1928). Szczyt ten zalicza się do Wielkiej Korony Tatr (jest 8. najwyższym szczytem w paśmie).

Dalsza podróż --> na Baranią Przełęcz (25 min) i potem nad Zielony Staw Kieżmarski (2 h 15 min)

Zejście z przełęczy ułatwiają łańcuchy. Schodzimy do głębokiego żlebu opadającego z Baraniej Przełęczy i dalej do Doliny Dzikiej. Droga prowadzi po piargach i skąpych trawkach. Schodzimy żebrem ubezpieczonym łańcuchami. Następnie przekraczamy potok i docieramy do wodospadu. Stamtąd podążamy nad Zielony Staw Kieżmarski.

 

SCHRONISKO NAD ZIELONYM STAWEM KIEŻMARSKIM
Wysokość: 1551 m n.p.m.

Schronisko nad Zielonym Stawem Kieżmarskim (słow. Chata pri Zelenom Plese) usytuowane jest w słowackich Tatrach Wysokich. Zbudowano je nad brzegiem słynnego jeziora na wysokości 1551 m n.p.m. W otoczeniu schroniska panują wyjątkowo korzystne warunki do uprawiania różnych sportów, stąd też bywa mocno oblegane przez turystów, rowerzystów, taterników i narciarzy. Schronisko nad Zielonym Stawem Kieżmarskim jest czynna przez cały rok.

Historia schroniska sięga okolic 1880 roku. Pierwsi turyści, którzy wybierali się nad Zielony Staw, nocowali pod gołym niebem lub w szałasach pasterskich na Rakuskiej Polanie w Dolinie Przednich Koperszadów. Na wspomnianej polanie powstał pierwszy schron - Egidowa Chata. Do 1890 roku płonęła dwukrotnie, zaś w latach 1894-1897 na brzegu stawu wzniesiono kamienny budynek z pięcioma izbami. Od imienia fundatora – arcyksięcia Fryderyka Habsburga – nazywano go Fridrichovą Chatą lub Bedrichovą Chatą. Schronisko z werandą zostało zaprojektowane przez Heinricha Hermanna. Od tego czasu budynek przechodził kilka renowacji, aż do osiągnięcia dzisiejszego wyglądu.

W latach międzywojennych schronisko było własnością Oddziału Kieżmarskiego Karpathenverein, węgierskiego odpowiednika ówczesnego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Po przejściu gruntownej modernizacji wraz z powiększeniem od 1926 roku gospodarzami budynku byli kolejno słynni sportowcy: Matthias Nitsch (przewodnik i taternik), a po wojnie Štefan Kovalčík (narciarz biegowy, olimpijczyk z lat 1948 i 1952), Michal Šoltýs (mistrz w narciarskim zjeździe z 1957 roku), następnie zaś Anton Marec (pisarz książek o tematyce górskiej). Opiekunką schroniska była również Jana Gantnerová-Šoltýsová (olimpijka z igrzysk w latach 1976, 1980, 1984). Od 1991 roku schronisku zarządzał Juraj Gantner, a od 2011 roku gospodarzem jest Tomáš Petrík. Schronisko nad Zielonym Stawem Kieżmarskim przez wielu turystów nazywana jest nadal Brnčalką lub Brnčalovą Chatą – od nazwiska taternika i działacza turystycznego Alberta Brnčala, który w 1950 zginął pod Jastrzębią Przełęczą. Do starej (obowiązującej dziś) nazwy powrócono w 1992 roku.

Schronisko dysponuje 54 miejscami noclegowymi, w pokojach dla od 2 do 12 osób. Opłata za nocleg dla jednej osoby ze śniadaniem wynosi 38,50 €. Dzieci do 3. roku życia mogą nocować za darmo, zaś Schronisko honoruje zniżki członów JAMES, KST, ČHS, OTK, KČT + EuroBEDS. Na zniżkę mogą również liczyć grupy większe niż 10 osób. Dzieci do 3 roku życia mogą nocować za darmo, ale bez swojego łóżka. Młodzież do 12. roku życia zapłaci ze śniadaniem 20,50 €, z kolei ich osoby w wieku 12-18 lat 23,50 €. Dostępne są również dwie jadalnie i kuchnia turystyczną z maszynką gazową. Specjalnością baru jest Herbata Tragarzy (Nosički čaj), czyli napar z rosnących w pobliżu ziół. Obiad w schronisku kosztuje 14 € za całą porcję lub 9 € za połówkę.

Dalsza podróż --> do Zimnej Studni (1 h 30 min)

Od schroniska prowadzi nas żółty szlak. Ścieżka początkowo jest wygoda, idziemy przez piętro kosodrzewiny. Z czasem las gęstnieje, a dróżka robi się kamienista; pokonujemy zakręty. Docieramy do rozdroża, jednak nie zmieniamy koloru szlaku. Schodzimy jeszcze kawałek przez las i wkrótce docieramy do Zimnej Studni, gdzie dołącza się niebieski szlak.

 

ZIMNA STUDNIA
Wysokość: 1200 m n.p.m.

Zimna Studnia (słow. Šalviový prameň) to źródło, znajdujące się na Polanie Rzeżuchowej w dolnej części Doliny Kieżmarskiej. Obudowane jest drewnianą studzienką. Od 1904 roku stał tam schron, używany również jako domek myśliwski. Na jego fundamentach w 1933 roku Július Tardík postawił drewniany pensjonat z gospodą, który po wojnie został upaństwowiony, lecz dalej służył jeszcze turystom. Rozebrano go w 1958 roku.

Dalsza podróż --> do Białej Wody (1 h 10 min)

Wygodna droga prowadzi nas przez las wzdłuż potoku, idziemy szlakami niebieskim i żółtym, które za jakiś czas się rozwidlają. Wówczas wybieramy ścieżkę, znakowaną żółtym kolorem i schodzimy szeroką drogą do parkingu Biała Woda.

 

PARKING BIAŁA WODA
Wysokość: 910 m n.p.m.

Parking Biała Woda jest punktem startowym wycieczki nad Zielony Staw Kieżmarski. Znajduje się pomiędzy Kieżmarskimi Żłobami a Tatrzańskimi Matlarami. Od 2006 roku corocznie w czerwcu na trasie z parkingu do Schroniska nad Zielonym Stawem rozgrywany jest bieg górski upamiętniający Karela Jakeša, narciarza i himalaistę, który zginął przysypany przez lawinę w Tatrach Bielskich.