relikty i endemity w Tatrach

Tatry są ostoją dla dzikich roślin i zwierząt. Wśród nich wyróżniamy w tym rejonie niezwykłe okazy – endemity i relikty.

Mianem organizmu endemicznego nazywamy takson (jednostkę taksonomiczną) - rodzinę, rodzaj, gatunek lub odmianę organizmu, którego zasięg występowania ogranicza się do wąskiego regionu. Charakterystyczna dla endemitów jest niska przeżywalność w innych warunkach. Poza rejonem ich występowania nie żyją nigdzie indziej w warunkach naturalnych. W Tatrach zamieszkują najczęściej tereny powyżej górnej granicy lasu, przeważnie bez kontaktu z populacjami z sąsiednich masywów górskich.

Mówiąc o relikcie, mamy na myśli gatunek z dawnych epok historii ziemi, który zdołał przystosować się do zmodyfikowanych warunków siedliskowych i poprzez rozmnażanie przetrwał do dnia dzisiejszego. W Tatrach najwięcej jest reliktów pochodzących z różnych okresów plejstocenu. Występowanie endemitów i reliktów na terenie Tatr podkreśla wyjątkowy charakter tego rejonu. 

Relikty i endemity świata fauny tatrzańskiej to: skrzelopływka bagienna (rzadko występujący skorupiak), skoczogonek, studniczek tatrzański, brązowy motyl górówka, drozd obrożny, poczwarówka północna, poczwarówka kolumienka (oba to ślimaki) i widłonóg. Bardzo charakterystyczne i kojarzone przez bywalców Tatr są świstaki i kozice tatrzańskie. Rzadko zdajemy sobie sprawę z istnienia czujnych gryzoni: nornika śnieżnego, nieco większego od myszy leśnej, oraz darniówki tatrzańskiej, z charakterystycznymi, dużymi uszami. Jeszcze mniejszymi endemitami tatrzańskimi są owady: goroń tatrzański, maleńki chrząszcz zamieszkujący mchy i trawy porastające skały, oraz chruścik, będący też prawdopodobnie reliktem polodowcowym.

Wiele gatunków i przedstawicieli endemitów wciąż nie zostało sklasyfikowanych. Te, które zostały przedstawione, są charakterystyczne dla obszaru Tatr, jednak do endemitów i reliktów naturalnie zalicza się znacznie więcej przedstawicieli fauny. Przemierzając kolejne piętra Tatr, warto zwrócić uwagę na nawet najmniejszych mieszkańców obszaru tatrzańskiego, których może nam się zdarzyć nie ujrzeć już nigdzie indziej.